SEKONDÊRE SKOOLLEERDERS SE BELEWENIS VAN ...

verteenwoordig dus n verwerping van die ander persoon. Ek-boodskappe is manier
om die fokus te hou by die sender van die boodskap. Dit is metode om effektief te
konfronteer sonder om te blameer of die leerders as persoon verwerp te laat voel. Die
ek-boodskap bestaan uit drie dele. n Aanduiding van gedrag wat problematies is; n
erkenning van die gevoel wat dit by die onderwyser te weeg bring en n duidelike
versoek tot meer aanvaarbare gedrag byvoorbeeld: Wanneer jy sit en gesels terwyl ek
n konsep verduidelik dan voel dit vir my asof jy nie die klas as belangrik beskou nie en
dit maak my geïrriteerd en ongeduldig. Ek sal dit verkies as jy liewer wag tot na die klas
om met jou maats te gesels. Hy waarsku egter dat wanneer aggressie die
gevoelsgedeelte van die drieledige ek-boodskap is, die leerder geneig is om die
boodskap as blamerend en afbrekend te beleef byvoorbeeld Jy maak my kwaad met
jou geselsery, bly nou stil! Hierdie stelling word dan beaam deur die deelnemers aan
hierdie ondersoek soos beskryf in hoofstuk 3. Die onderwyser behoort dus te fokus op
die primêre emosie wat beleef word en nie op die belewenis van aggressie nie. Hulle is
verder van mening dat die effektiewe ek-boodskap ook beskryf kan word as
verantwoordelikheidsboodskap, omdat dit enersyds die sender van die boodskap, die
onderwyser, bemagtig met die verantwoordelikheid vir wat ook al die boodskap
kommunikeer. Andersyds los dit die verantwoordelikheid vir die leerder se gedrag waar
dit hoort, by die leerder. Dit is volgens Gordon en Burch (1974:137) belangrik om na die
gebruik van die ek-boodskap terug te gaan na aktiewe luister sodat die leerder
geleentheid kry om die konfrontasie te verwerk. Volgens Gordon en Burch (1974:137)
voldoen hierdie tipe kommunikasie aan drie vereistes vir effektiewe konfrontasie: Dit
bevorder bereidwilligheid om te verander; daar is minimale negatiewe evaluasie van
die leerder en die kommunikasie affekteer nie die verhouding negatief nie. Sien
figuur 4.1.
• Refleksie van gevoel
Johnson (2006:153) vra die vraag Hoe verbeter mens jou vaardigheid om met
empatie na ander te luister? Hy stel voor dat elke persoon eers hul eie idees uitspreek,
nadat hy/sy die ander persoon se idees of gevoellens akkuraat, en tot die vorige sender
se satisfaksie aan hulle terug gekommunikeer het. Gordon en Burch (1974:9) beskryf
ook die belang van aktiewe-luister as n respons waarin die luisteraar die boodskap van
die sender terug reflekteer aan die sender. Covey (2004:197) beskryf dat, volgens die
- 103 -