SEKONDÊRE SKOOLLEERDERS SE BELEWENIS VAN ...

“ Ek het net daarso gesit ek het niks gedoen verder nie dit het gevoel of
ek kan huil. Asof almal vir my lag.”
“ Actually they (verwysing na ander leerders in die klas) play like the
vital role, because if they are holding me back… not even if the teacher
will call me to one side, if I’m a hard person they will not break me down
or, I wouldn’t speak to them, I would speak to them, not
wholeheartedly.”
Hierdie uithaal voor ander het dan, in die leerders se belewenis, vernederende effek.
Goleman (2006:131) beskryf sosiale vernedering as vernedering wat ons voel wanneer
ander bewus word van dit wat ons verkeerd gedoen het. Hy is van mening dat wanneer
n mens skuldig voel, ander nie noodwendig van sy/haar gevoelens bewus is nie en dat
dit gepaard gaan met n gevoel van berou wanneer daar besef word dat iets verkeerds
gedoen is. n Skuldgevoel kan somtyds mense aanspoor om wandade reg te stel, maar
n gevoel van vernedering lei dikwels tot verdedigende optrede. Vernedering antisipeer
sosiale verwerping terwyl skuldgevoel tot n verskoning mag lei.
Die argument kan dus gemaak word dat disrespekvolle praktyke, en veral dan waar dit
voor ander leerders plaasvind as vernederend beleef word omdat dit neerkom op sosiale
verwerping van die leerder as persoon. Een deelnemer sê byvoorbeeld:
“ Ek was nie verneder of iets nie, want almal was kwaad omdat hulle dit
gesê het, so almal was aan ons kant so ek hoef nie verneder te gevoel
het of iets nie want almal was aan my kant.”
Om uitgehaal te word, frustreer dan basies die leerder se behoefte aan sosiale
erkenning, positiewe agting en empatie en kan dus moontlik aggressiewe reaksies by
leerders ontlok. As hierdie verdedigende kommunikasiepatroon dus herhaaldelik
voorkom kan dit moontlik aangeleer word. Gordon en Burch (1974:15-16) vra in sy
werk, Teacher Effectiveness Training onomwonde die vraag: Wat gaan fout? Hoekom
spandeer so baie onderwysers so baie van hulle onderrigtyd daaraan om te probeer
dissipline handhaaf in die klas? Gordon en Burch (1974:15-16) se antwoord op die
vraag is dat onderwysers te swaar steun op dissiplinering deur dreigemente om te straf,
straf en verbale vernedering en blamering. Hulle is van mening dat hierdie metodes
- 54 -