SEKONDÊRE SKOOLLEERDERS SE BELEWENIS VAN ...

Die onderwyser se houding van onvoorwaardelike aanvaarding ten opsigte van
opvoedkundig verantwoordbare kommunikasie, of te wel opvoedingsdialoog, waar
leerders waarlik aangehoor word en aangehoor voel is dus onontbeerlik. In hierdie
ondersoek kom die belang van respekvolle dialogiese kommunikasie na vore en dit blyk
dat volwasse altruïstiese houding, dialogiese houding, of houding van
onvoorwaardelike aanvaarding of te wel respek vir die leerder as persoon tydens die
interaksie met leerders van uiterste belang is. Myns insiens bied die onderwyser se
kommunikasie met die adolessent in hierdie opsig unieke uitdaging aan die
onderwyser. Thom vermeld in Louw (1990:424) dat adolessente se preokkupasie met
eie denke gesien kan word as sentrering wat dan lei tot die beperking van formeeloperasionele
denke tydens adolessensie wat ook bekend staan as egosentrisme. Hy
stel dit dan verder dat Elkind (1975) van mening is dat adolessente egosentrisme
daartoe kan lei dat adolessente nie aldag daarin slaag om te onderskei tussen dit
waaroor hulle dink en dit wat ander dink nie. Die adolessent skep dus denkbeeldige
gehoor en dit gee aanleiding tot adolessente se sterk neiging om met die norme van die
portuurgroep te konformeer en die bewustheid van hierdie denkbeeldige gehoor
veroorsaak ook soms intense selfbewustheid, skaamheid en behoefte aan privaatheid.
Inderdaad kom hierdie behoefte aan privaatheid in hierdie ondersoek na vore waar die
belewenis van aggressie tydens kommunikasie met onderwysers telkens deur leerders
beskryf word as disrespek voor ander. Al hierdie faktore is unieke uitdagings vir die
onderwyser se interpersoonlike kommunikasie vaardighede in die klaskamer en die
verwerkliking van respekvolle dialoog. Thom vermeld in Louw (1990:424) dan dat
desentrering dan veral bevorder word deur interaksie (kommunikasie) met ander
persone (onderwysers). Volgens hom word die adolessent se ervaring van homself of
haarself dan meer objektief, realisties en minder selfgesentreerd. Dit is dus deur hierdie
ondersoek aan die lig gebring dat spesifiek respekvolle dialoog gebou op n houding van
onvoorwaardelike aanvaarding hiertoe sal bydra. Die adolessent leer dus tydens
interpersoonlike kommunikasie met die onderwyser hoe om ware interpersoonlike
verhoudings op te bou. Soos reeds vermeld speel die onderwyser hierin unieke rol in
die totstandkoming van helpende verhouding en die kommunikasie wat die
onderwyser in hierdie opsig verwerklik kan dan fasiliterende of inhiberende uitwerking
op die ontwikkeling van hierdie verhouding en selfs die verwerkliking van latere
verhoudings in die lewe van die adolessente leerder hê.
- 114 -