SEKONDÊRE SKOOLLEERDERS SE BELEWENIS VAN ...

...if we are talking about a communication, and what it has to have, it
takes two to tango.”
Kommunikasie word dus in die data en deur die literatuur beskryf as n dans (interaksie)
waarin een deelnemer se beweging (boodskappe) die ander deelnemer se beweging
(boodskappe) affekteer. Kenmerkend dan van hierdie breuk in kommunikasie
(onderbreking van die dans), wat gepaard gaan met beleefde aggressie in die
kommunikasie van die onderwyser is die deelnemers se belewenis van disrespek.
Leerders beskryf respek as sentrale konsep binne hul belewenis van aggressie tydens
die kommunikasie met hul onderwysers. Leerders beskou wederkerige respek in die
leerder-onderwyser verhouding as van groot belang. Verskeie praktyke van disrespek
word dan geïmplementeer in die leerder-onderwyser kommunikasie (kyk tabel 3.1).
Hierdie disrespekvolle praktyke, of aggressiewe kommunikasie praktyke, het verskeie
intra- asook interpersoonlike reaksies by die leerders tot gevolg. Negatiewe
emosies, verlaagde selfbeeld, negatiewe akademiese houding, sosiale ontrekking asook
projeksie van gevoelens word deur leerders beskryf. Sentraal tot hierdie reaksies is die
sosiale invloed van die portuurgroep in hierdie konteks. Leerders se belewenis van
vernedering as vernedering-voor-ander leerders (wanneer onderwysers aggressief
optree) blyk impak te hê op die mate waartoe leerders aan sulke ervarings
negatiewe betekenis toeken. Leerders beskryf ook sekere kenmerkende beginsels van
effektiewe interaksies tussen leerders en onderwysers. Leerders beskryf dat die
handhawing van hierdie beginsels noodsaaklik is binne hul verhouding met onderwysers
en dat hierdie beginsels soms afwesig is in hulle kommunikasie en interaksies met hul
onderwysers. Die beginsels wat dan veral in die data na vore kom, is regverdigheid,
respek vir die uniekheid en individualiteit van leerders, onderwysers se
betrokkenheid by en konneksie of verhouding met die leerders in hul sorg,
wederkerige begrip asook deelnemende kommunikasie. Veral onderwysers se
bereidwilligheid en vermoë om na die leerders te luister word as problematies deur
die deelnemers beskryf. In terme van die belewenis van aggressie tydens
kommunikasie met onderwysers kom graad elf leerders in hierdie konteks se belewenis
dus neer op die belewenis van parallelle-monoloog waarin elke deelnemer aan die
kommunikatiewe interaksie hul, self aggressief-egosentries handhaaf op so manier dat
dit ten koste van dialoog en outentieke kommunikasie plaasvind. Hierdie interaksie
bring dan negatiewe affektiewe eggo in die verhouding mee wat die toekoms van die
leerder-onderwyser-verhouding negatief affekteer. Die beleefde aggressie tydens die
- 41 -