De middeleeuwen - Averbode

Een landbouwrevolutie?
De combinatie van het beleid van de heren, het warmere
klimaat 15 en het einde van de invallen van de Vikingen
leidde ertoe dat de landbouw vanaf de elfde eeuw steeds
meer produceerde. Sommige historici spreken van een
‘landbouwrevolutie’ – een plotse, snelle verandering. Maar
allicht waren de hogere opbrengsten toch vooral een gevolg
van allerlei veranderingen die zich geleidelijk voltrokken.
Veel meer boeren – niet alleen die op de gespecialiseerde
domeinen – konden voortaan overschotten produceren.
Zij – niet alleen de heren – gingen die overschotten ook
verkopen. Dat deden ze op markten. Uit sommige markten
groeiden steden. 105 Er woonden al gauw veel mensen,
maar er kon weinig of geen voedsel worden geproduceerd.
De steden bevorderden op hun beurt de landbouw.
98 / arbeid
Door de hogere landbouwproductie bleef de bevolking
groeien. In de elfde en de twaalfde eeuw konden de
boeren de stijgende vraag naar voedingsmiddelen goed
volgen. Maar vanaf de dertiende eeuw werd dat moeilijker.
Voedsel werd daardoor duurder. Een misoogst kon
vanaf toen leiden tot een echte hongersnood. 146
Wonen op het land
Tot de dertiende eeuw bouwden de meeste boeren hun
hoeves zelf. Ze waren geen geschoolde bouwvakkers,
maar toch zaten de boerderijen vernuftig in elkaar. Het
waren haast passiefhuizen. De boerenwoningen waren
eenvoudig van vorm: rechthoekig, zonder verdieping,
maar ze hadden doorgaans wel een zadeldak. (ill. 6) 16
6. Een boer hakt hout voor zijn
woning. Door de deur en het raam
kringelt rook naar buiten. Op de
achtergrond staat de molen en de
parochiekerk van het dorp.
Miniatuur van Simon Bening in een
getijdenboek, omstreeks 1540. München,
Bayerische Staatsbibliothek,
Clm. 23638, fol. 2v.