De middeleeuwen - Averbode

8. Jezus kroont de
Duitse keizer Hendrik II en
zijn echtgenote Cunegonde.
Ze worden bijgestaan
door hun beschermheiligen.
Onderaan bieden
vrouwenfiguren geschenken
aan de keizer aan.
Anonieme miniatuur in
het Evangeliarium van
Bamberg, Bamberg, 1007
(of 1014?). München, Bayerische
Staatsbibliothek,
Cod. lat. 4452, fol. 2.
‘Frankrijk’ werd genoemd – kwamen veel minder in
conflict met de paus. Daar bestond de rijkskerk niet.
Het verlangen van de kerk om zelf de hoge geestelijkheid
te benoemen, maakte deel uit van een brede beweging
om de kerk te hervormen. Vanaf de elfde eeuw
vonden sommige geestelijken dat de kerk was bezoedeld
‘door vrouwen, geld en leken’. 142 Ze moest van die
drie kwalen worden gezuiverd. De kerk nam allerlei
maatregelen om dat in praktijk te brengen. De hoge
geestelijkheid mocht al langer niet trouwen, dat gold
voortaan ook voor gewone priesters. 75 Er werd een
strikt onderscheid gemaakt tussen leken en geestelijken.
En er werd duidelijk bepaald hoe bisschoppen, abten en
pausen werden benoemd. De koningen mochten zich
daar niet meer mee bemoeien.
De gang naar Canossa
Het hoogtepunt van de Investituurstrijd voltrok zich in
1075. Milaan, dat deel uitmaakte van het Duitse Rijk,
moest dat jaar een nieuwe aartsbisschop krijgen. De
Duitse koning Hendrik IV duidde iemand aan, maar
dat kon niet meer volgens de nieuwe regels. De paus
zette de koning daarop uit de kerk. Zo’n excommunicatie
had ingrijpende gevolgen. Ze maakte van de vorst
een buitenstaander: gelovigen mochten geen contact
onderhouden met iemand die was geëxcommuniceerd.
De paus riep de onderdanen van Hendrik bovendien
op om hem niet langer te gehoorzamen. Met die oproep
maakte de paus duidelijk dat hij vond dat hij niet
alleen het hoogste gezag had in de kerk, maar ook in
de wereld. Ten slotte kondigde hij af dat de investituur
volk en macht / 45