De middeleeuwen - Averbode

daillons die de werkzaamheden op het land tijdens de
twaalf maanden van het jaar uitbeelden. 72
De indrukwekkende verschijning van Jezus en het aureool
achter zijn hoofd moesten de pelgrims duidelijk
maken dat Jezus goddelijk was. Maar tegelijk heeft
hij een zacht en vriendelijk gelaat en hij lijkt te glimlachen.
Dat was nieuw in het begin van de twaalfde
eeuw. Op oudere timpanen werd Jezus vaak afgebeeld
als een strenge rechter, die oordeelde over goed en
kwaad; ook de duivel en de hel waren toen veel voorkomende
thema’s. Het timpaan van Vézelay sloot aan
bij de vernieuwing in de kerk, 142 die gepaard ging
met de opkomst van de steden. 105 Meer dan vroeger
beklemtoonden de geestelijken dat Jezus ook mens was
geweest. Met kunstwerken zoals het timpaan in Vézelay
werd dat ook duidelijk gemaakt aan de gewone gelovigen,
die de geschriften van de geleerde theologen niet
konden lezen.
2. Jezus zendt zijn apostelen uit. Timpaan van de
hoofdingang van de Sainte-Madeleine in Vézelay door een
onbekende beeldhouwer, omstreeks 1130.
Kunst in opdracht
Hedendaagse kunstenaars geven in hun werk uiting aan
hun persoonlijke gedachten en gevoelens. Dat was in de
middeleeuwen niet het geval. De kunstenaars werkten
doorgaans in dienst van een opdrachtgever. De nieuwe
kijk op Jezus in Vézelay was dus niet het idee van de
beeldhouwer, maar van de mensen voor wie hij werkte.
De bedoelingen van die opdrachtgevers hoefden niet
altijd hoogstaand te zijn. Veel rijke burgers en edellieden
bijvoorbeeld bestelden religieuze schilderijen, handschriften
of portretten om te tonen hoe rijk ze waren.
In de tweede helft van de vijftiende eeuw maakte de
Leuvense kunstenaar Dirk Bouts een schilderij over
individu en gemeenschap / 89