De middeleeuwen - Averbode

granten op weinig tegenstand. Het Oost-Romeinse Rijk
was veel terughoudender om Germaanse stammen op te
nemen. De Goten bijvoorbeeld kregen eerst een woonplaats
in het Oost-Romeinse Rijk, in het huidige Servië.
Maar vandaar trokken ze verder naar Italië. Een deel van
de Goten bleef daar achter, een ander deel trok naar Gallië
– het huidige Frankrijk, België en Nederland – in het
West-Romeinse Rijk. Toen ze er begin vijfde eeuw aankwamen,
hadden ook de Vandalen en de Sueven uit het
noorden zich daar al gevestigd.
Maar uiteindelijk bleef niemand. De Goten zakten af
naar de streek van Toulouse. Zij werden later ‘West-Goten’
of ‘Visigoten’ genoemd, omdat ze zich westelijker
vestigden dan de Goten die in Italië waren gebleven – de
‘Oost-Goten’ of ‘Ostrogoten’. De Vandalen trokken naar
het huidige Spanje en staken over naar Noord-Afrika. De
Sueven vestigden zich in het noordwesten van Spanje.
Gallië werd ingenomen door de Franken. (ill. 3)
Nieuwe koninkrijken
Ook in hun nieuwe woonplaatsen ontsnapten de Germaanse
volkeren niet aan de Hunnen. Kort na 450 viel Attila
Gallië en Italië binnen. Maar de macht van de Hunnen verbrokkelde
nadat Attila in 456 was overleden. De Germanen
konden zich vanaf toen rustig verder vestigen. Odoaker,
een legeraanvoerder van Germaanse afkomst, zette in 476
de West-Romeinse keizer af. Er kwam geen nieuwe keizer
op de troon. Daarmee kwam eigenlijk een einde aan het
West-Romeinse Rijk. Maar in de praktijk veranderde er
weinig. De Germaanse legerleiders hadden al langer de
touwtjes in handen, en dat bleef zo. Wel riepen sommige
4. De nieuwe koninkrijken in West-Europa, omstreeks 525.
SUEVEN
BRITTEN
BRETONNEN Parijs
FRANKEN
VISIGOTEN
Loire
BASKEN
ANGELSAKSEN
38 / volk en macht
Rijn
BOURGON-
DIËRS
VANDALEN
OSTROGOTEN
Rome
Carthago
Donau
leiders nu hun eigen koninkrijken uit. 40 Het Frankische
en het Visigotische rijk werden het grootst. (ill. 4)
De droom van één groot Romeins rijk bleef wel bestaan.
De Oost-Romeinse keizers probeerden de Ger-
43 De Oost-Romeinse keizers probeerden de Germaanse
gebieden in te lijven bij hun rijk. In de zesde
eeuw slaagde keizer Justinianus 61 daar behoorlijk in.
Hij wist Italië te heroveren op de Ostrogoten, Noord-
Afrika op de Vandalen en Zuid-Spanje op de Visigoten.
Maar zijn rijk hield niet lang stand. Eind zesde eeuw
veroverden de Longobarden het grootste deel van Italië.
In dezelfde periode begonnen Slaven op de Balkan rijken
te stichten in het Oost-Romeinse gebied.
Met de komst van de migranten verdwenen de oorspronkelijke
bewoners van een grondgebied uiteraard
niet. De nieuwe en de oude bewoners vermengden zich
met elkaar. Dat gebeurde doorgaans zonder veel problemen.
Talen en godsdiensten smolten samen. In het
noorden van het Frankische Rijk bleef een Germaanse
taal bestaan, in het zuiden een Romaanse. In haast alle
koninkrijken werd een variant van het christendom de
officiële godsdienst. De bekeringen begonnen bij de
Germaanse koningen en de vooraanstaande figuren van
het rijk, daarna volgde het gewone volk. 66
De tweede golf:
Arabieren en Vikingen
De migraties van de Slaven naar het Oost-Romeinse Rijk
aan het einde van de zesde eeuw waren het begin van
een tweede migratiegolf in West-Europa. (ill. 1) Daarnaast
staken Arabieren vanuit Noord-Afrika de Middellandse
Zee over naar het Visigotische Spanje. 60 Begin
achtste eeuw palmden ze zelfs het hele rijk in. Tot 1492,
het einde van de reconquista of de katholieke herovering
van Spanje, drukten ze een belangrijke stempel op
de geschiedenis van Europa. 83
De Vikingen zakten per schip uit Scandinavië af naar de
westelijke kusten van het Frankische en de oostelijke van
het Britse rijk. Zij zochten nieuwe gebieden voor hun
groeiende bevolking. Het waren vooral Denen, maar ook
Zweden en Noren. In de achtste eeuw vestigden ze zich
alleen in het Britse rijk. Op het Europese vasteland voerden
ze plundertochten uit. Met hun snelle schepen – ‘drakkars’
– kwamen ze als dieven in de nacht. (ill. 5) Ze vielen
niet alleen kustplaatsen aan, maar ook welvarende handelsnederzettingen
aan rivieren in het binnenland. 55 Zo
werden onder meer Leuven, Antwerpen, Gent en Doornik
geplunderd. Sneller dan koningen of plaatselijke heersers
konden reageren, verdwenen de Vikingen weer.