TEHNIČKO-TEHNOLOŠKI I EKONOMSKI POKAZATELJI ...

3.10. Teoretske osnove izvodljivosti obnavaljanja venca navarivanjem,
EPP postupak
Opšte o EPP postupku varenja-navarivanja
Zavarivanje pod praškom (EPP) je postupak zavarivanja poznat još od 1929. godine i jedan
je od prvih automatizovanih postupka zavarivanja. Potrošnja dodatnih materijala za EPP
postupak, u Evropi, 1974. godine je iznosila 8 % potrošnje svih dodatnih materijala, a 2002.
godine taj procenat je pao na 6 % zbog povećane upotrebe žica za zavarivanje u zaštiti gasa,
koja se počela sve više upotrebljavati u automatizovanim i robotizovanim postupcima
zavarivanja. U godinama do 2010 godine, udeo zavarivanja pod praškom je porastao na
19,5 %. Uzrok tome je bilo povećanje upotrebe EPP postupka kod navarivanja (u
kombinacijama sa žicama, trakama i punjenima žicama) i povećana upotreba kod
zavarivanja cevi.
Elektrolučno zavarivanje pod praškom (EPP) je postupak spajanja topljenjem i
očvršćavanjem osnovnog (5) i dodatnog metala (1) pomoću električnog luka (7) koji se pod
slojem praška (2) stvara i održava između osnovnog materijala i elektrodne žice, sl. 3.10.1.
Metalna kupka (3) je potpuno zaštićena od okoline slojem praška koji se delimično topi i
očvršćava kao troska (4), a delimično ostaje u nepromenjenom stanju, sl. 3.10.1. Uloga
praška kod EPP postupka je analogna ulozi obloge kod elektrode pri ručnom elektrolučnom
zavarivanju. Usled niske toplotne provodljivosti praška toplotni gubici su manji, a topljenje
metala efikasnije.
Slika 3.10.1. Šematski prikaz EPP postupka navarivanja venca točka sa
jednom elektrodnom žicom
Za razliku od klasičnog elektrolučnog postupka, gde jačina struje, napon električnog luka i
brzina zavarivanja mogu da se menjaju u relativno uskim granicama, kod EPP postupka
raspon promena je znatno veći, što omogućava efikasniju primenu ovog postupka, naročito
ako je neophodna velika produktivnost kao kod debljih materijala i dužih šavova. Danas u
svetu sve više se primenjuju postrojenja i aparati sa dve i više elektrodne žice: u varijanti sa
zajedničkom metalnom kupkom, koja se odlikuje jedinstvenom kristalizacijom metala šava
i bržim hlađenjem, ili u varijanti sa zasebnom metalnom kupkom, koja se odlikuje sporijim
hlađenjem.
102