Jack Goody Tarih Hırsızlığı İş Bankası Yayınları

FEODALiZM 101
kilde) karşıdaştırdığı ortaçağda gerçekleşen teknik ilerlemeleri vurgular.
Söz gelimi, Romalılar su değirmenini Filistin'den ve dolayısıyla
Asya'dan almış olmalarına karşın, bunu genel ölçekte kullanmamaları
gerçeği (daha geniş kullanımına ilişkin yeni kanıtlar vardır)
üzerine yorum yapar. Su, hem Doğu'da hem de Batı'da ancak zamanla
tedricen yararlanılan bir unsurdu. Romalılar sukemerleri, yeraltı
ısıtma sistemleri ve Suriye'deki Apamea veya Provence'taki Pont du
Gard'daki gibi karmaşık su sistemleriyle, kesinlikle bu yolda önemli
adımlar atmışlardı. Sınırlı bir anlamda sadece tarımsal teknolojiye
yoğunlaşmak kısıtlı bir ekonomi-politik görüşü gibi görünüyor;
kaldı ki, tahıl üretiminin başlaması ve yaygınlaşması, su değirmenlerinin
kullanımı ve üretim sistemlerinin topyekun başarısı göz önüne
alındığında, Roma bu alanda da kesinlikle durağan değildi.
Feodal dönemde Avrupa toplumunun ilerici doğasına gelince, Batı
tarımının üretkenliği hiç kuşkusuz zamanla gelişti; ama ilk çıkış noktası
oldukça düşük bir seviyedeydi. Ancak, hiçbir zaman Yakındoğu'nun
veya Kuzey Afrika ve Güney İspanya'nın sulamalı tarımı kadar
üretken olmadığı gibi, "13. yüzyılda Çin'de, muhtemelen dünyadaki
en gelişmiş tarım bulunuyordu; Hindistan Çin'e karşı tek akla
yakın rakipti"?! ve Avrupa'nın Uzakdoğu'nun üretkenliğinden de
hayli uzakta olduğu biliniyordu. 7 2 Bazıları 6. yüzyıla gelindiğinde,
diğerleriyse daha sonraları, Orta Krallık'ta (Çin) "bir Yeşil
devrim"den bile söz etmişlerdir.73 Avrupa'da tarım 8. ve 12. yüzyıllarda
gerçekten de gelişme gösterdi. Fakat ne kadar? Bunu son derece
"ilerici" bir gelişme olarak gören Anderson ve Hilton gibi araştırmacılarla,
başarıdan daha az etkilenenler arasında köklü bir görüş
ayrılığı vardır.
Süvari Savaşı
Üretim veya iletişim araçlarından çok imha araçları bakımından,
Avrupa'da feodalizmin gelişmesi süvari savaşının başlamasıyla da ilişkilendirilmiştir.
74 Atlı savaş, farklı bazı siyasi ve ekonomik değişimlerle
daha çok ilgilenen çoğu tarihçinin feodal olarak kabul ettiği dönemden
çok daha önce başlamıştır. Bu savaş biçimi ve onlarla bü-