Jack Goody Tarih Hırsızlığı İş Bankası Yayınları

320 TARiH HIRSIZLIGI
aşk şiiri geleneği gibi özgül kaynaklar ve etkiler daha yakında ve el
altında bulunuyordu. Ovidius ile bu alanda verilmiş daha sonraki eserler
arasındaki farkın en akla yakın açıklaması, "trubadurların Müslüman
İspanya'nın kültüründen etkilenmiş" olduklarıdır. 19 Afrikalı
Berberiler olan bağnaz Murabıtların 1086'da gelişinden önce, "küçük
saraylar" (taife) döneminde Endülüs'te Müslüman ve Hıristiyanlar
hemen hemen eşit bir ilişkiyle yan yana yaşıyorlardı. Endülüs'ün
Müslüman sarayları, aşk şiiri yazılması ve okunmasında önemli merkezler
olan İspanya'nın geri kalanıyla aynı geleneğin parçasıydı. Aşk
sanatı hakkında bir şiir olan (kimi zaman alegorik şekilde yorumlanan)
Tavkü'l-Hamame' ni n (Güvercin Gerdanlığı, 1022) yazarı ünlü
şair İbn Hazın, bu geleneğin bir temsilcisiydi. Elbette İslam aleminin
her yerinde yazılan, Somali yarımadası kadar ücra bölgeleri bile etkileyen
pek çok aşk şiiri vardı. Fakat Güney İspanya'da bu gelenek
yalnız erkekler değil, kadınlar arasında da güçlüydü. Bu kadınların
en tanınmışlarından biri, Halife'nin [III. Muhammed] kızı olan ve Kurtuba'
da bir edebiyat salonu oluşturan Vallada'ydı. "İfadelerinde şaşırtıcı
bir özgürlük ve aşk duygularında bir doluluk" sergileyen şiirler
yazan başka kadınlar da vardı.20 Endülüs'te bazı Yahudi kadınlar
bile aynı üslupta aşk şiirleri yazmaya giriştiler.
Hıristiyan devletlerle etkileşim kolay ve sıktı ve çoğu zaman iletişim
araçları bizzat şairler oldu. Bir yüzyıl sonra Fransa'dakilere çok
benzer şekilde, "bir saraydan diğerine dolaşan birtakım gezgin şairler
ortaya çıktı."2t Sicilya'da kuzeyden gelmiş şairler, yerel sanatsal
etkinlikleri öğrenmek için, il. Ruggero'nun ve ardından il. Friedrich'in
(1194-1256) kuvvetle Arap kültürüne yönelmiş Palermo'daki
Narman sarayına sık sık ziyaretlerde bulunuyorlardı.22 Sicilya ekolünün
mensupları, aşk şiirinin dili olarak Provence dilinden daha çok
kendi anadillerini kullanıyorlardı; bu ekol İtalya'da iki önemli şiirsel
biçim olan canzone ve sonenin yaratıcısı olarak tanınır.
Aslında, Müslüman ve Yahudi kadınlar Avrupa geleneğinin (onları
dini aşk bağlamı dışındaki romantik aşkı yaşamaktan alıkoyması
gereken) cinsiyet eşitsizliği kültürüyle bağdaşmaz olduğu anlaşılan
etkinliklere katıldılar. Aynı şekilde, Müslüman Avrupa'nın Hıristiyan
komşuları üzerindeki yadsınmaz etkisi, romantik aşkın Avrupa'nın