Jack Goody Tarih Hırsızlığı İş Bankası Yayınları

244 TARiH HIRSIZl.101
lamıştır. Avrupa'nın ilk kentlerinde, daha sonraki kapitalizmin her
özelliği cenin halinde gelişmiş gibidir.m Bu kent devletleri, "zamanının
önünde", "modern biçimlerdi." İlk Avrupa dünya ekonomisinin
başlangıcı, İtalyan, öncelikle de Venedik gemileri ve tüccarları
tarafından Akdeniz'in yeniden işgaliyle 1200 civarında baş gösterdi.1
3 6 Braudel, Haçlı Seferleri'nin bu sonucu gerçekleştirmedeki en
büyük uyarıcı olduğunu ileri sürer. Ancak 14. yüzyılın Haçlı Seferleri'nden
sonradır ki, İtalya gerçek anlamda ticari bir merkez olarak
gelişti. Bu seferler, kırsal kesimi kentten ayıran surlu kentlere yol açtı;
surlu kentin yaratılmasını İslam dünyası ve Bizans'la temaslar da teşvik
etmişti. Söz gelimi, İtalya'nın güneybatısında Amalfi'nin yükselişi,
kentin başka "kent devletlerinin" de bulunduğu İslam dünyasıyla
ayrıcalıklı temasıyla açıklanmıştır.
Mali durumun gelişmesi, "finans kapitalizm" açısından açıkça
hayati önemdeydi. Ekonominin klasik çağlara dek geri gitmeyen pek
az özelliğinden birinin, ulusal borç fikri olduğu söylenmiştir. Borç,
İngiltere'de özellikle denizaşırı ticaret için sermayeyi cezbetmeye yarayan
"mali devrim"in merkezinde yer alır. Çünkü kapitalizm, ekonominin
daima uluslararası ticaretin daha etkin yönlerine katılmak
isteyen kesiminde olmuştur: 137 "Sermaye sınırlara kahkahalarla güler.
"138 Gördüğümüz üzere, Braudel'in ileri kapitalizmin önemli nitelikleri
olarak kredi, mübadele ve finansa yoğunlaşması; üretimi, hatta
Sanayi Devrimi'ni, makine çağının kendisini önemsememesine yol
açar; gerçi muazzam çalışmasının sondan bir önceki bölümünü bu
sürece ayırmıştır. Biraz tahmini bir şekilde, Avrupa'da sanayi üretiminin
1600 ila 1800 arasında, yani Devrim adı verilen olgunun kendisinden
çok önce, en azından beş kat arttığını öne sürer; bu Wrigley'e
dair tartışmamızda geri döneceğimiz bir önermedir.1 3 9 Bu büyük
çaplı üretimin çoğu, imtiyazlar ve tekellerin yardımıyla başladı;
ancak makine çağıyla değişen, bundan dolayı da ulusal borç gibi
ulus devlet etkinliklerine bağlı olan (gerçi paradoksal olarak uluslararası
ticarete dayanmaktadır) bir durum söz konusuydu. Fakat artan
üretim kuşkusuz bir tüketim kültürünün finanse edilmesi açısından
da önemliydi. Malların kuzeyde daha ucuza üretilebilmesi gerçeğinin
"proletaryanın zaferi" olarak betimlenmesi bunun kısmen