Jack Goody Tarih Hırsızlığı İş Bankası Yayınları

132 TARİH HIRSIZLII
deki eski Bi zans imparatorluk geleneğini yeni den tesi s etti. Zira Fatih
Su ltan Mehmed, Doğu Roma İmparatorluğu 'nu canlandırma fikrinden
esinlenmişti ve Osmanlı devletini n İstanbu l'a buğ day, et ve
tu z tedari k etmek için Karadeniz'i denetim altına alması gerekiy ordu
. İpek, pamuk ve Ku zey Türkiy e'nin keçesinin satılıp Karaden.i z' in
ku zeyinden tarımsal ürünler alınm ası, Anadolu'nun bu bakıml ardan
ancak 18. yüzy ıl sonlarında rekabete girme şansına sahip olan Batılı
ve Rus imalatlarından bi le önce "sınaileşmiş" olduğu anlamına
geliy ordu . 47 Ay rıca Hint Oky anu su'nda çok eı:ki n bir Osmanl ı ve Mısır
(u zu n dönemler boyunca hiç deği lse ismen Türk egemenliği altınday
dı) varlığı söz konu suy du . Bir noktada Türkler, bir ticaret ortağı
olarak Endonezy a' nın Müslüman Aç eh Krallığı'na o dönemde bölgede
etkin Avru pa donanmalarına karşı direnebilmeleri iç in asker ve
si lah yardımında bu lu nmaya çalıştı. Kara teme lli bi r devlet olarak
kuru lmu ş olm asına karşın, Akdeniz' e erişince Türkiy e bu denize uzun
zaman haki m olacak bir donanma ku rarak büy ük bir uyum sağ lama
yeteneği gösterdi. Ar dından ucuz gümüş, pamuk ve şekerin (bu
sonu ncusu eskiden sadece İslam' la ti caret aracılığ ıy la ulaşılabilir bi r
maldı) Ameri ka kıtasının keşfiy le birlikte artışı, tüm fırsatlar dengesini
deği şti rdi.
İpek Sanayii
Ticaret, Türkiy e' ni n egemen oyuncu haline geldiği ve Batı'nın, en
başta da İtaly a' nın yükselişi ni büy ük ölçüde etkiley en özgül bi r imalat,
neredeyse bir sanay i alanını teşvik etti: ipek.
Ham ipek Bi zans' a ilki n Çi n' den, İra nlı aracılar tarafından yakara
yolu ya da Hint Oky anu su üzerinden getirildi. İmparator İu stinianos,
özellikle Moğolların doğrudan güzergahı kesmesi nden sonra,
alternati fler aray arak -güneyden Aksumlu Habeş tüccarlar ve ku zeyden
Kırım halkı, bozkı r Türkleri ve Kafkas Lazika hükümdarlığı gi bibu
İran tekelini kırmay a çalıştı. İpek "biri ncil önemde meta" haline
geldi. 561'den bir sür e önce, İu stini anos'u n adamları, gi zli ce Konstantinopolis'e
ipekböceği kaçırarak, ülkeyi Doğu'y a bağımh lıktan
ku rtarması amaçlanan ve aslında "ortaçağ Bizans'ının en önemli eko-