Jack Goody Tarih Hırsızlığı İş Bankası Yayınları

360 TARiH HIASlZLIGI
Bu etkinlikler, "kapitalizm"in, en azından merkantilist kapitalizmin
kökleri veya belki de bazı Çin araştırm acılarının adlandırdığı
g ibi, "kapital izm in fi lizleri" olarak görülebilir. Bu düzeyde, kapitalizmin
kökeni veya dah a önem lisi, sanat dahil çok sayıdaki tüm sosyokültürel
biçim ler içinde, kentsel kültürlerin büyüm esine ilişkin bir
sorun yoktur. Düşünüşüm üzdeki tem el sıçrayı ş, son zam anların kitlesel
medyasında gösterilen ne olursa olsun, Batı bu sanatların, edebiyatın
(söz gelim i romanın) , tiyatronun veya resim ve heykelin mucidi
değ ildi; başka hiçbir yerde değil de Batı'da kendini gösteren modernleşm
eye izin veren özel bir değerler dizg esinin mucidi hiç değildi.
Bu etkinlikler Avrasya kıtasını n (ve başka yerlerin) kentsel toplum
larını n hepsinde gelişm ekteydi, kimi zaman bir toplum , kim i zaman
bir diğeri başı çekiyordu. Fakat ortaçağ başlarında Batı, kısmen
klasik geçm işten kopm ası, kısm en erken dönem Hırıstiyanlık ve İbrahim
i dinler tarafından (seküler) tasvirin bilinçli reddi yüzünden,
çarpıcı ölçüde geri kald ı.
Merkantilist kapitalizm in geniş zem ininden yukarıda söz etm iştim;
Asya'daki erken dönem ticari etkinliklerin yaygı nlığı ve Hi nt pamuğunun
Doğu Hint Adaları'na (Endonezya) ve Güneydoğu Asya'ya
(Çin Hi ndi) ih racının yanı sıra, Çin bronzlarının, ipeklerinin ve porseleninin
bu bölgelerin her yerine ulaştırılması göz önüne alındığında,
bu zemin yeterince aşika r görünür. Batı Avrupa, hatta Akdeniz'le
karşılaştı rıldığ ında, erken çağlarda Uzakdoğu ticari etinliğin arı kovanı
gibiydi. Bray' e göre, Çin 18. yüzyı lın sonuna kadar, dünyanın
en büyük ekonom ik gücü olarak kaldı,23 Peki, haklı olar ak modern
kapitalizm in kilit özellikleri diye görülen im alat ve hatta sanayinin
durum u neydi? Doğu Asya'da bunca geniş ölçekli mübadele olm a­
sı im alatı zaten gündem e getirmişti. Seram ik geniş ölçekli üretim tekniklerine
tabi tutulan tek ürün değildi. Çin'de olduğu gibi Hindistan'
da da tekstil, ön-endüstriyel Avrupa'da olduğu gibi, tücc:u ları n
fason sistem leri ve küçük ölçekli ev sanayii şeklinde örg ütlem esiyle,
başat olarak ev tem elinde im al ediliyordu.24 Fakat aynı zam anda
büyük fabrika tipi kuruluşlar da vardı.ıs Çin'de dah a etkileyici
bir örnek, önem li ka ğıt sanayiiydi. Bu durum , Asya'nın büyük toplum
larının hepsinde, kent kültürlerinin bronz çağıyla birlikte uzun