Jack Goody Tarih Hırsızlığı İş Bankası Yayınları

ÇALINAN AŞK
329
say ıl dığ ı hal de, durum un bü tü nü daha karm aşıktır; çü nkü İslam da
diğ er dinler gibi cinsellik hakkındaki ikil em in açık bir sebebi olan
insanın cennetten kovuluş hi kay esi ne geri döner. Kovuluş, erkek cinselliğine
bağ lanır, am a Adem 'in de bir Havva'y a ihtiyacı vardır; bu
yüz den başka yerde, LoD ag aa'nın Bagre destanında 43 da karşım ız a
çıkan seks ve aşk arasındaki iki lemi görürüz; yine de, Tanrı'nın onay ­
ladığı her birleşm e, Şeytan'ınkine karşıt gibi görünür.
Romantik aşkın Avrupa' da, trubadurl arc a keşfedildiği savına bağlı
olanlar, çoğu zaman benzer şekil de cinsellik ve evliliğe yönelik belirli
tutum ların özgü l gelişim ini ay ırt etm işlerdir. Örneğ in, çalışm a­
sını 6. Bölüm 'de inc elediğimiz Elias, cinselliği "c insler arası ndaki il işkiy
e yönelik tutuml arın değ işim i" başlıklı bi r kısım da irdeler.44 "Hareket
tarzlarının tarihi" ne ilişki n genel görü şü doğrul tusunda, "insani
cinsel ilişki leri kuşatan utanç, uy garlaşma sürecinde hatırı sayılır
bi r değişime uğradı" iddi asıyl a işe koyul ur.45 Erasm us'un 16. yüzyılda
yayımlanan Colloquies'i üzeri ne 19. yüzyıl da yapılm ış yorumlardan
bu gelişm enin kanıtl arını çıkarır. Bu eser daha sonraki dönemdeki
"f arklı bi r utanç standardını" ifade eder; bu fark, daha sonra
"y etişkinler arasında bi le, cinsel yaşam a ai t her şey çok örtü lü ol duğu
ve perde arkalarına sakl andığ ından" , uy garlaşma sü rec inin bir
parçası hali ne gelir.46 Cinsel edim hakkındaki utanç, Rö nesans Avrupa'sının
uygarl aşma sü rec inin bir parçası ol arak görülür. Ben bunun
çok daha geniş çapl ı bi r ikileml e bağl antıl ı ol duğ unu dü şü nüyorum.
Elias, Kil ise'nin kendi tarihinin en erken dönemleri nde ilan ettiği
tekeşli evliliğe doğru gidil en yolda da benzer bi r gelişm e görü r.
"Fakat evlilik, her iki cinsi bağ lay an topl um sal bi r kurum ol arak
bu kesi n biçimini, dü rtü ve tepki leri n daha şiddetl i ve daha katı denetim
al tına al ındığı daha sonraki bi r aşam ada kazanır anc ak. Çünkü
ancak o zaman erkekl er içi n evlilik dışı ilişkiler gerçek anl am ­
da topl um dışına itilmiştir vey a en az ından mutl ak gizliliğe maruz
kalmı ştır. "47 Bu bel ki İngiltere'de Victoria çağ ı içi n kabul edil ebilec
ek, am a kesinlikle Avrupa'nın bi le her yerinde geçerl i olm ay an,
son derec e su götü rür bir iddiadır. Yine de El ias, tezini savunm ay a
çal ışırken meseleyi hararetle ele alır: "Uygarlaşm a sü recinde cinsel