Jack Goody Tarih Hırsızlığı İş Bankası Yayınları

ANTİKÇAl:;IN İCADI 61
Kuzey Afrik a'dak i çöl kabileleri hakk ındak i eserine atıf yapm ış tım .
Avrupa'da bazı dağlık alanlarda, devletlerin pençelerin den kurtulabilen
İsk oç ve Arn avut kl anları gibi bu türden gruplar görüyoru z. Fakat
bunlardan daha da marj in al ol an, devletlerin denetim inden kaçmış
gruplar kooperatif bir sistemde yaş am ayı seçerm işçesine, çoğu
kez "dem ok ratik" ilkelere dayalı bir düzenleri buluna n korsan gemilerinin
bazı Kuzey Am erik a kolonilerin de görülene ben zer örgütlenm
esidir. Bu örn ek lere göre, Greklerin "bireysel özgürlük " veya
demokrasiyi keşfetmiş olduğunu söylem en in hiçbir geçerlili ği yoktur.
Da hası, antik Yakındoğu'yla kurulan karş ıtlık, yani bunc a zamandır
oryantal kültürler hakk ında Avrupa düş üncesin i bel irlem iş
olan Asya despotizm i veya diğer despotizm ler şeklin dek i tartışmalı
fikir çok güçlü bir darbe alır.
Güçlü merk ezi yön etim ler bile nadiren "halk ı" hesa ba katm ak sızın
hükm edebilir. Bu durum bazen vahş ice gerçek leşm iş kesinti dönemlerine
yol açm ış tır. Dün yanı n çeş itli bölgelerin de protesto, direniş ve
"özgürlük " harek etleri, an tik Yunanistan 'dan gelen herhangi bir dürtüden
bağımsız bir biçim de ort aya çıkmışnr. 2004 'te savaş sonrası Irak'taki
durum u en azın dan Sün niler arasın da belirleyen halk ayak lanm a­
larını n bu mirasla herhan gi bir bağlantısı olduğu varsayılam az. Aynı
şey, Hin distan veya Çin'dek i daha öncek i harek etler için de geçerlidir.
Modern örn ek ler zaman zam an böyleym iş gibi davransa da, söz
konusu harek etler ne dürt ülerini ne de kökenlerini Yunan istan'dan
veya Avrupa'dan alm ış lardır. Merk eziyetçi siyasi yapılarda ik tidarın
dağıtılm ası veya dayatılm ası, sık lık la on ları tanımlayan "yetk en in kırılgan
lığı" olarak adlandırılan kalıcı sorun la bağl antılıdır.
Klasik dün yanın daha sonrak i Avrupa tarihi veya küresel tarih
üzerindek i etk isi bu kadar açık değildir. Batı, Atina demokrasisine
bir model olarak bak abilir, am a bu Yunanistan'da mevcut tek rej im
tipi değildi. "Tiranlık" da vardı. Ne tiranlık ne de demokrasiye bugünk
üyle aynı değerl er yük lenm işti. Nitek im, Finley de tiranlığın çoğu
zaman demos'taki aristok ratik tek eli kıran bir halk talebi sonucu başladığını
tespit eder. "Çelişki şudur ki, yasanın üzerinde, an ayasanın
üzerinde duran tiran lar sonuçta polis'i ve kurum larını güçlen dirdi
ve bir bütün olarak halk ı, demos'u siyasal özbilinç düzeyin e yükselt-