Jack Goody Tarih Hırsızlığı İş Bankası Yayınları

"KAPiTALiZM" HIRSIZUt:li: BRAUDEL VE KÜRESEL KAAŞILAŞTIAMA 219
büyük ölçüde abartılıdır, bu alanda Avrupa, Çin veya Hindistan'dan
kesinlikle geridir. Braudel'in kendisi de "Avrupa'da 15. veya 16. yüzyıldan
önce yeme alışkanlıklarında gerçek anlamda hiçbir lüks veya
sofistikasyon olmadığı" gerçeğini teslim eder. Bu bakımdan Avrupa
diğer Eski Dünya uygarlıklarının gerisinde kalmıştı.17 Bu yorum doğru
gibi görünüyor. O zaman bu alanda Avrupa'nın üstünlüğü nereden
geliyor?
Braudel, yiyecek dahil, evle ilgili meselelerde özellikle Avrupa-merkezci
bir tutum takınmış gibi görünür. Et tüketimiyle ilgili olarak, Avrupa'nın
öteki toplumlara oranla göreli bir "imtiyazlı konuma" sahip
olduğunu ifade eder. ıs Elbette avcı ve toplayıcılar da öyleydi. A yn ı
şekilde, farklı bir bakış açısını benimseyebilir ve daha çevre dostu
bir yaklaşımla, bu kez Çin ve Hindistan'ın sebze ve meyve tüketiminde
imtiyazlı olduğunu pekala söyleyebilirdik. Vejetaryen bir diyet tercihine,
damak zevki, din veya ahlak görüşü temelli olsa bile hiç değer
verilmez. İçeceklerle ilgili olarak şeker ve baharat gibi emtianın
dünya çapında yaygınlaşması, tüm bu maddeler ötekiler tarafından
keşfedilmiş olmasına karşın, temelde Avrupa bakış açısından ışlenir.
Braudel, Arapların masanın nasıl kullanılacağını bilmediğine işaret
eden yazar Labat'ı alıntılayarak onu onaylar; öte yandan, aynı şekilde
Avrupa'nın da Doğu'dan gelinceye kadar ne divandan ne de
halıdan haberdar olduğu söylenebilirdi. "Avantaj" daima Avrupa'dan
yana görülür ( oysa bu ancak daha sonraları, dağıtım ve pazarlama
açısından böyle olmuş olabilir) . Avrupa'da "görgü kurallarının yavaş
benimsenişi" üzerine yazdığı bölüm,t9 Elias'ın Avrupalı davranıştan
yana koyduğu taraflılığına benzer bir yaklaşım sergiler gibidir,
zira başka bilim adamlarında daha erken dönemlerde Uzakdoğu'
da çok daha ayrıntılı ve titiz terbiye kurallarının olduğu kanısı
yaygındır. Hıristiyanların hayvanlar gibi yerde oturmadıklarını
söyleyen bir Avrupalı gözlemciden alıntı yaparak, 20 diğerlerinin böyle
yaptığını ve böyle olduklarını ima eder. Masa ve sandalye "tüm
bir yaşam tarzını gösteriyordu"21 ve 6. yüzyıl sonrasına dek eski Çin'de
mevcut değildi. Sandalye "muhtemelen köken itibarıyla Avrupalıydı,"
zira dik oturma pozisyonunun Avrupa dışındaki ülkelerde bulunmadığı
ve bu pozisyonun "yeni bir yaşam sanatını" temsil etti-