Jack Goody Tarih Hırsızlığı İş Bankası Yayınları

SON SÔZLER
357
biçimde ileri sürülmüştür. Avrupa içinde sınai tekstil üretimi kesinlikle
18. yüzyıl ortasının İngiliz pamuklu sanayiiyle başlamamıştı.
İtalya'da, ülkenin sanayiine hatırı sayılır bir göreli üstünlük sağlayan
ipek iplik eğirme işi, daha 11. yüzyılda başlamıştı.7 Bu süreçler
Çin'den ve Yakındoğu'dan ithal edilen ipekle rekabet halinde gelişti,
muhtemelen hammaddeler gibi makine planları da ithal edildi
ve su gücüyle çalışan makineler üretildi.
Bu eski efsanelerin birçoğunu sorgulamamız ve antik toplumlar,
antikçağ ve feodalizm acasındaki bronz çağıyla başladığı varsayılan
süreksizliğe bir kez daha bakmamız gerekiyor. Başka yerlerde kentleşmenin
tarihi çok farklı bir profil sergiledi. "Lüks" ve öğrenim unsurlarıyla
kent kültürleri gelişmeye ve daha eski çağlardakinden farklılaşmaya
başladılar. Hazırlanmış yiyecekB ve aslında, ehlileştirilmiş
çiçekler gibi9 daha genel lüks ürünler, bunu anlam·amıza yardımcı
olur. Hautes cuisi nes 'i n [seçkin mutfak] gelişmesi hakkında özellikle
ilginç olan husus, bunların Avrasya'daki büyük uygarlıkların tamamında
Avrupa'da doğuşlarıyla kabaca aynı dönemde ortaya çıktıkları
gerçeğidir.ıo Karmaşık mutfak, Doğu Akdeniz'in antik dünyasını
saymazsak, Asya'ya daha önce geldi. Benzer ifadeler, tüm büyük
(yani yazılı) dünya dinlerinde belirli dönem ve belirli yerlerde
bulduğumuz figüratif tasvirin (ikonaların) tam reddi dahil olmak üzere,
sanattaki birçok gelişme için de dile getirilebilir.
Doğu'yu durağan, Batı'yı dinamik olarak gören bu dünya gelişimi
izahlarını ciddiye alsaydık, uzun vadede -Braudel bile 15. ve 18.
Yüzyıllarda Uygarlık ve Kapitalizm adlı büyük sentezinde bu çizgiyi
benimser- bu koşutluk şaşırtıcı gelirdi. Veya keza, "Asya istisnacılığı"
ya da "Şark despotizmi" öğretilerini benimseseydik, bu kavramların
söz konusu kentsel zevklerin gelişimine köstek olmaları gerekirdi.
Roma İmparatorluğu'nun çöküşünden veya belki de Akdeniz'de
Müslüman hakimiyetinden sonra, mülkün yerel yönetimden çok kiliseye
devredildiği Hıristiyanlığın gelişiyle tı bağlantılı olarak, Batı'da
ticarette bir gerileme ve kent kültüründe bir çöküş olduğu gerçektir.ıı
Fakat bunun sonucunda kırsal kesim için feodalizm kavramını
doğuran vurgu büyük ölçüde Batılı bir hadisedir; bu hadise ne dün-