Jack Goody Tarih Hırsızlığı İş Bankası Yayınları

GiRiŞ 9
Küresel tarihe ilişkin bu durum, konuyu ilk ele aldığımdan bu
yana büyük bir değişime uğradı. Bir dizi yazar, özellikle de coğrafyacı
Blaut, Avrupa-merkezci tarihçilerin katkısıyla ortaya çıkan çarpıtmaların
üzerinde ısrarla durmuştur.ıs İktisatçı Gunter Frank, "kalkınma"
hakkındaki fikirlerini kökten değiştirmiş ve Doğu'yu Re­
Orient etmemiz, yani yeniden değerlendirmemiz çağrısında bulunmuştur.19
Sinolog Pomeranz, ancak 19. yüzyılın başlangıcında belirdiğini
düşündüğü, Avrupa ve Asya arasındaki Büyük Ayrılmaıo
olarak adlandırdığı olgunun bilimsel bir özetini vermiş; bundan önce
dönemlerde kilit alanlarda karşılaştırma yapma olanağının bulunduğunu
belirtmiştir. Siyaset bilimci Hobson, Batı Uygarlığının Doğulu
Kökenleri adını verdiği şeyin kapsamlı bir anlatısını yazarak,
Doğu'nun katkılarının önceliğini göstermeye çalışmıştır.21 Ardından
Fernandez-Armesto'nun son binyıl içinde eşitler olarak ele aldığı Avrasya'nın
büyük devletlerine ilişkin olağanüstü bir tartışması bulunmaktadır.22
Buna ek olarak, mimarlık tarihçisi Deborah Howard
ile edebiyat tarihçisi Jerry Brotton gibi gitgide artan sayıda Rönesans
tarihçisi, Avrupa'nın hızlanmasında Yakındoğu'nun oynadığı
önemli rolün altını çizerken, 23 bir dizi bilim ve teknoloji tarihçisi
de Batı'nın nihai başarılarında Doğu'nun muazzam katkısına dikkat
çekmişlerdir.24
Ben de, Avrupa'nın yalnız geri kalan dünyanın tarihini ihmal etmek
veya hafife almakla kalmayıp aynı zamanda bizim Asya anlayışımıza,
onu geçmiş için olduğu kadar gelecek açısından da
önemli bir şekilde kötüleştiren bir şekilde, tarihsel kavramlar ve dönemler
dayattığını göstermeyi amaçlıyorum. Avrasya kıtasının tarihini
yeniden yazmanın peşinde değilim, ama bu toprakların klasik
çağ diye adlandırılan zamandan itibaren nasıl geliştiğine bakmanın
genel olarak dünya tarihi tartışmasını yeniden yönlendirmekte
verimli olacağını gösterme çabası içinde, Avrasya'yı dünyanın geri
kalanıyla ilişkilendirmekle ilgileniyorum. Tartışmamı Eski Dünya
ve Afrika'yla sınırlamış durumdayım. Başkaları, özellikle Adams,ıs
söz gelimi Eski ve Yeni Dünya'yı kentselleşme açısından karşılaştırmıştır.
Böyle bir karşılaştırma "uygarlık" gelişiminde ticaret ve uygarlıklar
arası iletişim gibi başka sorunları da gündeme getirir; ama