Jack Goody Tarih Hırsızlığı İş Bankası Yayınları

"KAPİTALİZM' HIRSIZLIGI: BRAUDEL VE KÜRESEL KARŞILAŞTIRMA 217
ma çabasıydı bu. Önemli bir soruydu, ama daha başından itibaren
çıkış noktası hatalıydı.s
Öncelikle, bu karşılaştırmalar küresel olmaktan uzakn. Weber, Çin
ve Hindistan hakkında ilginç şeyler yazdı. Dünyanın geri kalanına
"geleneksel otorite"nin mevcut olduğu geleneksel toplumlar damgasını
vurmuştu. Bunun pek yararlı bir sosyolojik veya tarihsel kavram
olduğu söylenemezdi, çünkü bu toplumlar kalıntı olarak ele alınıyordu.
Hindistan ve Çin, Avrupa "kapitalizmi"nin fonu olarak resme
sokuldu. İkinci olarak, konuyla ilgili önemli tartışmasında Marx, bir
dizi üretim tarzını ve ilişkili toplumsal oluşumları inceleyerek, ekonomik
bir bakış açısından diğer toplumların analizini yaptı. Weber,
çeşitli insan topluluklarının küresel karşılaştırmasına girişen iddialı
bir çalışma olan Lewis Morgan'ın Eski Toplum 'u nu dikkatle incelemişti.
Morgan'ın çabası, Vico veya Montesquieu'İıünkiler gibi
daha önceki felsefi çabalardan doğmuş ürünlerden daha sistemli, daha
iyi belgelenmiş bir insanlık gelişimi tarihine yönelik girişimlerden biriydi.
Ne var ki, bu eser düşünürlerin spekülatif çalışmalarına göre
bir gelişme temsil etmesine karşın, hala Avrupa açısından teleolojik
bir tutumu benimsiyordu.
Braudel'in gerçekten küresel olan kapitalizm, modernleşme ve sanayileşme
yaklaşımı, onun 15.-18. Yüzyıllarda Uygarlık ve Kapita ­
lizm üzerine üç ciltlik önemli çalışmasında mevcuttur. İlk cildin başlığı
"Gündelik Hayatın Yapıları";9 ikincininki "Ticaret Çarkları", ıo
üçüncüsününse "Dünyanın Zamanları" dır.11 İlk cilt, "piyasa ekonomisinin
altında yatıyor" olarak gördüğü ve ne yediğimiz, ne giydiğimiz,
nasıl yaşadığımızdan oluşan "maddi yaşam" adını verdiği olguyu
ele alır. İkinci düzey (ekonominin) piyasa dünyası, ticaret dünyasıdır.
"Piyasa ekonomisinin üzerinde süzülen" bir "müphem bölge"
olan üçüncü düzey, mali dünya, yani "kapitalizmin" onsuz "düşünülemeyeceği"
"gözde bölge"dir.12
Braudel birinci sınıf bir tarihçiydi. Gündelik Hayatı n Yapıları adlı
çalışması,u meslektaşı Zeldin tarafından "parlak", bir diğer meslektaşı
Plumb tarafından da "bir başyapıt" olarak değerlendirilmiştir.
Braudel'in çalışmasını, dünya tarihçiliğindeki kimi Avrupa-merkezci
yanhlıkları değiştirmeye girişen yeni gelişmelerin bakış açısıyla, hem