Jack Goody Tarih Hırsızlığı İş Bankası Yayınları

34 TARiH HIRSIZIJGI
değil) hakları sorununda neredeyse mucizevi bir sıçrayış" olduğu dışında
hiçbir gerekçe sunulmaz. Doğu Akdeniz'de kısmen "toplumsal
çöküş ortamına göç"le gerçekleşen bir dönüşüm söz konusuydu
ve bu durum herhalde oldukça sık tekrarlanmıştı.
Birçokları Avrupa'nm daha sonraki tarihinin, Roma ile yerli kabile
toplumu (Marksist terimlerle bir Germen toplumsal formasyonu)
arasında gerçekleşen muğlak bir sentezden doğduğunu duşünür
ve Roma uzmanlarıyla Germen uzmanları arasında iki tarafın katkıları
konusundaki tartışma uzun süredir devam etmektedir. Fakat
daha erken bir dönemde bile, antikçağ çoğu zaman bronz çağı devletleriyle
Dor istilalarına katılan "Aryan" kökenli "kabileler" arasında
bir kaynaşma olarak görülür; böylelikle her iki rejimden, yani
merkezileşmiş "uygar" kentli kültürlerle daha kırsal, çobanlık yapan
"kabileler"den aynı anda yararlanma olanağı bulmuştur.
Daha genel olarak ekonomi ve toplumsal örgütlenme açısından,
kabile kavramı pek aydınlatıcı değildir. "Kabile" terimi toplumsal
örgütlenmede, özellikle hareket kabiliyeti ve bürokratik bir devletin
olmayışı gibi belirli özelliklere işaret etmenin bir yolu olabilmekle
birlikte, ekonominin doğasını ayırt etmekte pek az işe yarar. Avcılık
ve toplayıcılık yapan "kabileler" vardır, bazıları basit çapa tarımı,
bazıları da çobanlık yaparlar. Her durumda, bizim antikçağ
klasik uygarlığı olarak algıladığımız şeyin doğuşu hakkında kesin
olan husus, bu uygarlığın bu tip herhangi bir "kabile" ekonomisi
temelinde kurulmadığıdır. Bunun yerine, Miken ve Etrüsk toplumları
gibi toplumlar temelinde inşa edilmiştir; bu toplumlarsa yalnız
Avrupa'da değil öncelikle Yakındoğu'da, Bereketli Hilal denilen toprakların
yanı sıra Hindistan ve Çin'in bazı kesimlerinde bronz çağının
gelişini imleyen kentsel olduğu kadar kırsal yaşamdaki pek
çok ilerlemeden de ciddi bir biçimde etkilenmiştir. Yaklaşık M.Ö.
3000'de, bronz çağı boyunca Avrasya, saban, tekerlek ve kimi zaman
da sulama kullanan ileri tarıma dayalı kentli kültürlerin tekniği
anlamında, bir dizi yeni "uygarlığın" gelişmesine tanık oldu.
Bunlar, yazı biçimlerini de içeren, dolayısıyla üretim tarzları kadar
iletişim tarzlarında da bir devrimin başlangıcı olan kent yaşamını
ve uzmanlaşan zanaat etkinliklerini geliştirdiler. Son derece karman-