Jack Goody Tarih Hırsızlığı İş Bankası Yayınları

KURUM HIRSIZLIKLARI: KENTLER VE ÜNiVERSİTELER 271
da ve İslam 'la yasalarını kurumsall aştırmay a yönelik genel ihtiyaç
doğrult usunda Sünni li ği teşvik etm ek için kurulm uşlardı.
Mak disi, bir tüzel kişilik değil sadece vakıf konum unda olduğu
için medresenin üniversite statüsünü reddeder; İsl am , Makdisi 'nin
14. yüzyı lın yeni büy ük kalıcılık bi çimi olarak gördüğü tüzel kişiliği
n icadı bahsinde, hiçbir zaman Batı 'nın peşi nden gi tm emişti. Makdisi,
kalıcılığın Batı'da daha esnek olduğunu, bunun da meşruta sahipliğini
n daha liberal bi r yorwnuna ve iki uy garlık arasında, en az ından
kısm en bi r uzak sam ay a yol açtığını iddia eder. Bununla bi rlikte,
örtüşen unsurlar da, aşağıda sıraladığı gibi pek çoktu:
( 1) vakıf ve hayırseverlik kuruluslannın [ ... ] özellikle kurucularının, merkezi
hükümetin veya kilisenin aracılıgı olmaksızın kendi iradi edimiyle bu okulları
kurması;
(2) vakıf veya hayırseverlik kuruluşları kanuna dayalı, mezunlara veya
ögrencilere destek veren medrese ve kolejler [ ... ] ve bu kurumların, kurucunun
işleri, tercih özgürlügü ve sınırları, hayırseverlik amacı ve beyan
edilmemiş gerekçeler, denetleyici ziyaretçiler ve hak sahipleri gibi diger
unsurları barındırması;
(3) egemen gücün Batı İslam'ında, Hıristiyan İtalya ve Güney İtalya'-
da üniversiteler kurma iradesi;
(4) biri hukuki digeri spekülatif olmak üzere iki diyalektigin gelişimi;
(5) hukuki ve teolojik çalışmaların özündeki tartışma;
(6) medresedeki fıkıh müderrisleriyle Bologna'dan başlayarak Güney
Avrupa' daki üniversitelerdeki hukuk profesörlerinin benzersiz konumu;
(7) ders-i iftitahi ve inceptio;
(8) muit ve belletici;
(9) şahit ve noter ...
( 1 O) hadim ve ögrenci-hizmetli;
( 1 1) lectio ve kıraat ile legere' nin üç özdeş anlamının iki takımı;
( 1 2) ta'likat ve reportatio;
( 13) summae ...
( 14) kanıtlamaya yönelik ısrarlı bir arzu ...
( 15) diyalektik ve münazaraya sabit fikirli bir yogunlaşmanın, edebi sana
ların daha üstün görülen üç fakülte olan hukuk, ilahiyat ve tıbba tabi kılınmasına
yol açması. 56