Jack Goody Tarih Hırsızlığı İş Bankası Yayınları

DEGEALEAIN SAHiPLENiLMESi: HÜMANiZMA, DEMOKRASi VE BiREYCiLiK
299
ni k vb. grupl ara be lirli bi r te msil hakkının tanındı ğı si stem - ç. n.]
ortay a çıkar. Antik Yunan'da oy hakkı yurttaşl arla sını rlıy dı. Sık lıkla
liberal , hatta de vri mci rejimlerle ili şki le ndirilen yurttaşlık kavramı,
uygulamada yurttaş- olmayanl ardan oluşan büyük bi r kategori ­
nin dışlanmasını gere ktirebi lir. "Civus Romanus sum" [ben bi r Roma
yurttaşıy ım] kavramı, yakın geçmi şe de k Almany a' daki Türk göçme
nler ve ya tüm göçmenler, hatta İsviçre veya Hi ndistan'da ikame t
edip toprak ve ya ev satın al amayanlar gi bi, aynı topraklarda yaşayan
ama eşit hakl arı payl aşmayan bazı saki nler ol abileceği ni ima eder.
Yurttaşlık, kapsayı cı bi r kavram olduğu kadar dı şlay ıcı da olabilir.
Fakat yurttaşl ık kavramı içi nde bi le çoğunluğun, örneğin be li rli
bi r di ni gruba yarı- dai mi bağl ıl ığı, o kadar kalabalık olmayan be n­
ze r grupların uzun vade de fiilen dışl anması anl amına gelebilir. "Tam
de mokrasi"nin day andığı, oyların kıs a vadeli de ği şi mi ni he me n he ­
me n dışlayan görece kalıcı bi r de ngesizliğe karşı koymak içi n, gö r­
düğümüz gi bi te msi li (ve böy lece toplums al "düzeni" ve ya "rıza" yı)
sağlamak üze re iktidar pay laşım ına başvur mak mümk ündür. Bir başka
"hemen he me n de mokratik" yö nte m, be lki bir ul usal mecliste, be l­
ki eğitimde , imkanl arı kısıtl ı ol an be lirli azınlık gruplarına fazladan
ay rıc alık tanımak şe klindeki "pozi tif ayrımcılık"rır. Bu yö ntem ABD'de
siyahlar, başka yerlerde de be lirli "seçim" düze nle me le ri nde kadınlar
içi n kabul edil mi şti r; fakat bi ldi ği m kadarıyla ulusal çapta ilk örne
ği , bu yöntemin "planlanmış kastlar" içi n Dr. Ambedkar tarafından
194 7 yılında kabul edilen Hi nt anay asasına sokulmasıydı . Anayasanı
n büy ük bö lümünü kale me alan Dr. Ambedkar da kö ke ni itibari
yle "dokunulmazlar" kastına [" paryal ar" - ç. n.] me nsuptu ve
ke ndi topluluğunun başka kastl arın de ne ti mi nde ki bi r Hi ndu hüküme
t al tında "adil" muame le göremeyece ğini düşünüyordu.
Bu sorunlara karşın, bug ünün iklimi de mokrasi yi evre nse l uygulanabili
rli ğe sahip olduğu kabul edilen son de re ce değe r yükl ü bi r
kavrama dö nüştürmüştür. Fakat de mokrasi re tori k ol arak büyük bi r
saygı görmesine ve (hatalı ol arak) Avrupal ı kültürlerin icadı ol arak
görülmesine karşın, uygu lama bi raz daha de ği şi ktir. Aslında refe rans
bi le de ği şmi ş durumdadır. Başl ang ıçta halkın yö ne ti mi anl amına ge ­
li rken, anlam daral tıl mış ve artık tamamen be lirli bi r biçi mde, he r