Jack Goody Tarih Hırsızlığı İş Bankası Yayınları

256 TARiH HIASIZLIÖI
nülmüştü? Yanıtın, benimsenen emek ve sermaye tanımlarında yatıyor
olması gerek; bunlar, diğ er toplum tiplerini zor unlu olarak dışa
rıda bırakan tanımlardır. Baş ka bir deyiş le, verilen yanıt sorunun
doğa sıyla önceden belirlenmiş tir. Kendi toplumlarının 19 . yüzyıldaki
başarılarıyla ilgilenen birçok Avrupa lı araştırmacı, diğ er toplum
tiplerinin kendi içlerindeki analizini, hatt a "nesnel" bir karşılaş tırmalı
perspektifi daha baştan ola naksızlaştıran benzer teleoloj ik sorular
ort aya koydu. Ma rx örneğ inde, "Avrupa fe oda lizminin benzersiz
olduğu düş üncesi saklıdır, zira başka hiçbiı toplwn fo rmu, ka ­
pitalizmin evrimine iliş kin Ma rksist kura mda ha ya ti önemde ola n
orta çağ kentini oluştura ma mış tır. "ıo Böylelikle da ha erken dönem
kentlerinin niteliğ i, 19. yüzyıl ekonomisinde kimin tepede olduğu
temelinde ya rgılanı r. Ne va r ki, "Avrupa kenti" nin sa hip olmuş olabileceği
herha ngi bir genel veya ha kiki benzersizlik (ki bir soru olara
k hala va rlığ ını koruma kt adır) zorunlu olara k kapitalizmin büyümesiyle
bağ lantı lı değ ildir. Aslı aranırsa , Braudel (merka nt ilist)
bir kapita lizm biçiminin bütün coğra fya la rda ki tüm kentlerin
ayırt edici özelliğini oluşturduğunu düş ünür; ona göre Batı' ya özgü
olan sadece ma li biçimdir (yine 7. Bölüm'de sor guladığım bir sonuçtur
bu da) .
Antikçağda n beri, Akdeniz'in kuzey kıyılarındaki ana kentler in
ikma li Sicilya, Mısır, Kuzey Afrika ve Karadeniz'den denizyoluyla
gelen buğdayla sağ lanmıştı. Zeytinyağı ve seramik gibi diğ er mallarda
Ak deniz çapındaki ticaret de önemliydi. Ne var ki, daha sonraları
Doğu ve Batı kentleri arasında bir fark oluştu. Avrupa'nın ortaçağ
kentlerinin (İst anbul dış ında) boyut ları ve et kinlikleri önemli
ölçüde küçüldü ve Londra veya Paris 19 . yüzyıla kadar İmpa ratorluk
Roma'sının boyutlarına denk olamadılar. ıı Boyut ve etkinliklerdeki
bu düş üş yüzünden, arz sorunları ar tık aynı düzeyde bir müba
deleyi gerekt irmiyordu.
Kentlerin yaş amı ancak Akdeniz'de ticaret in yeniden baş laması
ve Doğ u'yla ticar et in geri dönmesiyle ca.n lanmaya başladı. Venedik
bunda önemli bir rol oyna dı , ama İtalya n kent leri arasında tek başına
değ ildi. Ticareti artırma kta temel bir rol, güneydeki Napoli'nin
güneybatısına düş en Amalfi civa rındaki kent ler tarafından oynan-