Archaeology and Heinrich Schliemann 2012

Ἑρρῖκος Σλῆμαν (1822-1890), μιὰ ζωὴ στὴν ὑπηρεσία τῆς ἀρχαιολογικῆς ἐπιστήμης 189ἐπισκέπτες καὶ οἱ προσκεκλημένοι νὰ παρακολου -θήσουν τὴν ἀνασκαφή.Ἐν τῷ μεταξύ, εἶχε γεννηθεῖ ἡ θυγατέρα τοῦ ζεύγουςἈνδρομάχη (7 Μαΐου 1871) καὶ ὁ Ἑρρῖκος Σλῆ μανἤρχισε νὰ ἀπολαμβάνῃ τὴν πρώτη ἀναγνώρισι τῶνἀνασκαφικῶν του ἐπιτυχιῶν μὲ τὴν ἐκλογή του ὡς ἐπι -τίμου μέλους τοῦ Φιλολογικοῦ Συλλόγου «Παρνασσός»(τέλη 1872) καί, ἐν συνεχείᾳ, ὡς μέλους τῆς ἐν ἈθήναιςἈρχαιολογικῆς Ἑταιρείας (1872/73), ἐνῷ Γεν. Γραμμα -τεὺς τῆς Ἑταιρείας ἦτο ὁ Στέφ. Ἀ. Κουμανού δης, μὲ τὸνὁποῖο εἶχε πυκνὴ ἀλληλογραφία, ἀκόμη καὶ ὄτε διεξή -γαγε τὴν ἀνασκαφὴν εἰς Hissarlik.Ἡ μεταφορὰ τῶν τρωικῶν εὑρημάτων προεκάλεσεἔντονη ἀναταραχὴ εἰς Ἀθήνας καὶ ἡ ὅλη τακτικὴ τοῦΣλῆμαν νὰ μὴν ἐξασφαλίζῃ ἐνίοτε ἄδεια ἀνασκαφῆς ἢνὰ φυγαδεύῃ παρανόμως τὰ εὑρήματα τῆς ἀνασκαφῆςτου, ἐδημιούργησεν περὶ τῶν πρoθέσεών του καχυπο -ψία καὶ εἰς τὶς κρατικὲς ἀρχὲς τῶν Ἀθηνῶν.Ἡ δικαστικὴ διένεξι μὲ τὴν τουρκικὴ κυβέρνησιἠνάγκασε τὸν Σλῆμαν, ποὺ παρεπονεῖτο προηγουμένωςὅτι οἱ πάντες τοῦ ἐζήτουν νὰ θαυμάσουν τὸν θησαυρὸτοῦ Πριάμου καὶ δὲν ἠμποροῦσε νὰ ἀφοσιωθῇ εἰς τὴνμελέτη του, νὰ ἀποκρύψῃ, προσωρινῶς, τὰ τρωικὰεὑρήματα καὶ νὰ καταβάλῃ τὸ ποσὸν τῶν 50.000 φρά -γκων ὡς ἀποζημίωσι διὰ τὰ ἀναλογοῦντα εἰς τὴν τουρ -κικὴ πλευρὰ εὑρήματα αὐτῆς τῆς ἀνασκαφῆς.Εἶναι χαρακτηριστικὰ ὅσα ἀναγράφει ὁ λόγιος Ἀλέ -ξανδρος Ρίζος Ραγκαβῆς, ὁ καὶ μεταφράσας εἰς τὴνγαλλικὴ τὸ ἔργον του Ἄτλας τρωικῶν ἀρχαιοτήτων,δηλαδὴ ὅτι «... ὃτε, τὴν ἐπαύριον, ἀπῆλθεν εἰς τὴν οἰκίαντου ἡ Ὀθωμανικὴ ἐπιτροπὴ μετὰ τῶν δικαστικῶν κλη -τήρων πρὸς ἐκτέλεσιν τῆς ἀποφάσεως τῶν Ἑλληνικῶνδικαστηρίων, οὐδὲν εὗρεν ἐν αὐτῇ καὶ ἀνακριθεῖς ὁ κ.Σλεῖμαν, ἀπήντησεν ἀφελῶς ὅτι ἀπορεῖ καὶ ὁ ἴδιος τὶἔγιναν ὃλαι ἐκείναι αἱ ἀρχαιότητες καὶ πρέπει νὰ ὑπο -θέσῃ ὅτι, ἐπειδὴ ἦσαν κτήματα τοῦ Πριάμου, ἐπελθῶν,τὰς ἀπεκόμισε διὰ νυκτός, ἐκεῖνος μόνος οἶδε ποῦ.Ἄλλην ἐξήγησιν ἡ ἀστυνομία καὶ οἱ Ὀθωμανοὶ ἐπίτρο -ποι δὲν ἠδυνήθησαν νὰ λάβωσι παρ’ αὐτοῦ. Τότε ἀπε -τάθησαν καὶ αὖθις εἰς τὸ δικαστήριον, ζητοῦντες νὰτοῖς ἀποτιθῇ ἡ τιμὴ τῶν ἐκλιπόντων ἀντικειμένων, καὶοἱ δικασταὶ κατεδίκασαν αὖθις τὸν κ. Σλεῖμαν˙ ἀλλ’ ἡὑπ’ αὐτῶν διορισθεῖσα ἐπιτροπὴ πρὸς προσδιορισμὸντῶν τιμῶν, ἐπὶ τῇ βάσει τοῦ περιγράφοντος αὐτὰ συγ -γράμματος τοῦ ἀνασκαφέως, ἐδείχθη ἐπιεικὴς εἰς τὰςἐκτιμήσεις της, καθ’ ὅσον τὰ συντρίμματα τῶν ἀγγείωνκυρίως ὑλικήν τiνα ἀξίαν δὲν εἶχον˙ τὴν δὲ καταγνω -σθεῖσαν αὐτῷ ποσότητα ἀποτίσας ὁ κ. Σλεῖμαν, ἔμεινεκύριος τῆς συλλογῆς του, καὶ ἐξέθηκεν αὖθις αὐτὴνἐπαναλαβῶν τὰς ἐπιμόνους καὶ ἐπιδεξίους του ἐργα -σίας, δι’ ὧν κατώρθωσεν, ἐξ ἀμόρφων σωρῶν συντριμ -μάτων, νὰ καταρτίσῃ πλουσιωτάτην καὶ μοναδικὴνσυλλογὴν τῆς παναρχαίου Ἑλληνικῆς κεραμευτικῆς». 22IV. Ἔρευνα- Ἀνασκαφὴ Μυκηνῶν (1874)Συγχρόνως, ἐπανῆλθε εἰς τὰ σχέδιά του νὰ ἀνα -σκάψῃ εἰς τὶς Μυκῆνες, ἀλλ’ ἐνῷ εἶχε ὑποβάλλει αἴτησιἀδείας ἀνασκαφῆς καὶ ἐνῷ ἀνέμενε τὴν ἔγκρισί της, δὲνἀνέμεινε μέχρι τέλους καὶ ἔσπευσε νὰ ἀρχίσῃ χωρὶςἄδεια τὴν ἀνασκαφή του, κατὰ βάσι, εἰς τὸν θησαυρὸτοῦ Ἀτρέως (24, 26, 28 Φεβρουαρίου), ὅπου ἄνοιξετομὴ εἰς τὸ πλευρικὸ δωμάτιο καὶ εἰς τὸν περιβάλλοντατύμβο, 23 καὶ εἰς τὸ ἐσωτερικὸ τῆς ἀκροπόλεως (25-28Φεβρουαρίου).Εἰς τὸ ἡμερολόγιό του τοῦ ἔτους 1874, ποὺ διασώ -ζεται εἰς τὴν Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, δὲν ἀναγράφει εἰςποιὸ σημεῖο τῆς ἀκροπόλεως ἔστρεψε τὸ διαφέρον του,ἀλλὰ εἶναι σαφὲς ὅτι μὲ τὶς 34 τάφρους, ποὺ διήνοιξε,ἀπεσκόπει νὰ προβῇ σὲ ὁλοκληρωμένη ἔρευνα εἰς τὸἐσωτερικὸ τῆς ἀκροπόλεως. 24Κύρια εὑρήματά του ὑπῆρξαν (1) πήλινο γυναικεῖοεἰδώλιο μὲ στήθη καὶ κεφαλή, ποὺ συνέκρινε πρὸςἄλλα γνωστὰ ἀπὸ τὴ Βοιωτία, (2) ὄστρακα, διὰ τὰὁποῖα καθώρισε ὅτι προήρχοντο ἀπὸ ἀγγεῖα ποὺ εἶχανκατασκευασθῆ σὲ κεραμικὸ τροχό, (3) ὄστρακα, τὰὁποία ἐχαρακτήρισε ἀρχαϊκά, (4) λείψανα τοιχογρα -φιῶν (25 Φεβρουαρίου), (5) ἐπίπεδο εἰδώλιο ἀπὸ τερ -ρακότα, χωρὶς κεφαλή, μὲ τὰ χέρια σηκωμένα σὲ ἡμι -κύκλιο εἰς τρόπον ὥστε νὰ ὁμοιάζουν μὲ κέρατα, (5)ὀδόντες κάπρων (26 Φεβρουαρίου), ηὗρε (6) οἰκίες εἰςτὴν Δυτ. κλιτύ, (7) κύλικες, ποὺ συνέκρινε πρὸς σύγχρο -να ποτήρια σαμπάνιας. Ὑπεστήριξε δὲ ὅτι ἡ Πύλη τῶνΛεόντων ἀνῆκε εἰς τὴν ἀρχικὴ φάσι δημιουργίας τῆςἀκροπόλεως, καὶ ἐξέφρασε τὴν ἄποψι ὅτι τὰ ἀγγεῖα μὲὁριζόντιες γραμμές-ταινίες ἀνήκουν εἰς τὴν ἀρχαιοτέρα22. Ραγκαβῆς 1930, 87-88.23. Meyer (Hrsg.) 1964, XXV˙ Meyer 1969, 280˙ Academie desInscriptions et Belles Lettres, 4ème serie, Tome II, Paris1875/91 (dessins), 130-132 (extrait d’une lettre de Μ. Schliemannà Μ. Ravaisson)˙ Schliemann 1874β, 1504-1515 (Brief,Athen 22. Marz 1874)˙ ἐπιστολαί: an Mr. Docteur (zwischen 8.u. 10. Marz 1874), an Graf Ludolf (Athen 10. Marz 1874), an Α.Gonze (Athen 14. Marz 4), an Dr. Wittener (Athen 14. Marz1874) παρὰ Meyer 1953, 253-262 Nr. 234-238. Πρβ. καὶMeyer 1936, 147-148 Nr. 56 (an Brockhaus, Athen 24 Dez.1876).24. Schliemann’s Diary A15.