Archaeology and Heinrich Schliemann 2012

324 \Aνδρέας Παναγόπουλος^H öναρξη τÉς àλληλογραφίας µεταξf τ΅ν δυe àνδρ΅νφαίνεται νa ïριοθετεÖται µb ≤να γράµµα τοÜ Schliemannγραµµένο στcν \Aθήνα στdς 28 ∆εκεµβρίου τοÜ1873. 4 Μb âξαιρετικa λεπτc καd ¬λο σεβασµe γλ΅σσα, ïSchliemann, ποf qταν 51 χρόνων, ¬ταν ï Gladstoneqταν 64, τοÜ γνωρίζει τcν àποστολc τοÜ παλαιότερουöργου του στa γερµανικa µb τίτλο \Iθάκη, Πελοπόννησοςκαd Τροία (1869) καd βεβαιώνει ¬τι öδωσε âντολc στeνâκδότη του Brockhaus στc Λειψία νa στείλουν στeνGladstone τe πρ΅το àντίτυπο τοÜ τότε •πe öκδοσιν öργουτου Trojanische Alterthümer, καd τa δυe σχετικaµb τdς âργασίες του στcν Τροία. \Eδ΅ àξίζει νa âπιση-µανθεÖ τάση ποf καλλιεργήθηκε στc Βρεταννία τeν19ο ᨡνα καd µέχρι τe τέλος τÉς àποικιοκρατίας, νaδιαπρέπουν στcν πολιτικc καd τc διπλωµατία κραταιοÜφιλόλογοι καd âν γένει àρχαιογν΅στες, ï διασηµότεροςτ΅ν ïποίων στάθηκε ï €διος ï Gladstone. \Eπιπλέον τοÜâκφράζει, εéθέως καd χωρdς περιστροφbς àλλa καd χωρίςκολακεία, τe θαυµασµό του καd τeν βεβαιώνει ¬τι γνώµη, ποf ï Gladstone εrχε διατυπώσει στe παλαιότερογνωστe öργο του µb τίτλο Homeric Studies, ¬τιδηλαδc οî Τρ΅ες µιλοÜσαν ëλληνικά, âπιβεβαιώνεταιπλήρως àπe τa ε•ρήµατά του στcν Τροία. Τίποτε καλύτεροàπe αéτe γιa νa ξεκινήσει µία âγκάρδια φιλία.Ο Gladstone τοÜ àπαντάει àπe τe 10 τÉς DowningStreet δώδεκα µέρες àργότερα, στdς 9 \Iανουαρίου τοÜ1874, 5 âξ €σου κοµψa καd θερµά, καd τeν εéχαριστεÖ γιaτcν àποστολc τοÜ βιβλίου του· ταυτόχρονα, σb µιa ταπεινόφροναcaptatio benevolentiae τοÜ ïµολογεÖ ¬τιδbν γνώριζε οûτε τcν ≈παρξη τοÜ \Iθάκη, Πελοπόννησοςκαd Τροία, πράγµα, ποf âπιχειρεÖ νa α¨τιολογήσει, àλλaùχι καd γιa νa δικαιολογήσει, µb βάση τe γεγονός, ¬τι«public business claims and posseses a monopoly ofmy time, while I hold my present office». ΤοÜ γνωρίζει¬τι διάβασε ¦δη τeν πρόλογο τοÜ βιβλίου καd τοÜ âκφράζειτeν âνθουσιασµό του γιa τdς âπιτυχίες στcνΤροία, προσθέτοντας ¬τι δbν πρόλαβε νa προχωρήσειπερισσότερο στcν àνάγνωση τοÜ öργου, γιατί τe öλαβεµόλις τcν προτεραία καd «τώρα βρίσκεται στa χέριαµιÄς àπe τdς κόρες µου» - ï καλύτερος δυνατeς öµµεσοςöπαινος. Τeν βεβαιώνει ¬τι àπe τa λίγα ποf διάβασε,öµεινε âντυπωσιασµένος àπe τc σπουδαιότητα τ΅νàνακαλύψεων καd τ΅ν διαπιστώσεών του γιa τcν «πρωτόγονηîστορία», ¬πως àποκαλεÖ τc χαραυγc τÉς îστορικÉςπεριόδου στcν ^Eλλάδα· σεµνύνεται µb ταπεινόφροναχαρά, διαπιστώνοντας ¬τι πράγµατι τa ε•ρήµατατοÜ Schliemann âπιβεβαιώνουν τdς δικές του ëρµηνεÖεςτοÜ ^OµηρικοÜ κειµένου, •παινισσόµενος τe HomericStudies, καd τe σπουδαιότερο, τeν καλεÖ νa âπισκεφθεÖτe Λονδίνο µb τcν πρώτη εéκαιρία, γιa νa γνωρισθοÜνκαd àπe κοντά. Τeν àποχαιρετάει ½ς «Your very faithfullserνant», ποf εéγλωττία του δbν χρειάζεται κανένασχόλιο.≠Oπως φαίνεται καd àπe τa συµφραζόµενα τοÜ παραπάνωγράµµατος, ï Schliemann δbν εrχε νa àπαντήσειτίποτε· öπρεπε êπλ΅ς νa περιµένει τe ëπόµενογράµµα τοÜ πολιτικοÜ, ποf δbν ôργησε πολύ. ΤοÜ γράφειàπe τe Chester στdς 5 \Iουνίου τοÜ €διου öτους, 1874. 6Τώρα πιa δbν τeν àποκαλεÖ «Dear Sir» àλλa «\Aγαπητέµου Dr Schliemann». Τeν βεβαιώνει ¬τι Βρεταννία γέ-µισε àπe âπαίνους τ΅ν ε¨δικ΅ν γιa τdς σπουδαÖες àνακαλύψειςτου στcν Τροία. 7 Μετa τοÜ âκφράζει τe θαυ-µασµό του, γιατί öµαθε ¬τι ï πολfς Max Μüller παραδέχθηκε¬τι âπείσθη πgς ï Schliemann àνέσκαψε τcνΤροία τοÜ ^Oµήρου, πράγµα ποf πιστεύει πgς θa δώσειµεγαλύτερο κÜρος στdς öρευνές του. Τeν πληροφορεÖâπίσης ¬τι διάβασε τdς τελευταÖες àνακοινώσεις του γιaτdς àνασκαφές του µb πολf âνδιαφέρον, «¨διαίτερα σbσχέση µb τe θέµα, στe ïποÖο θεωρ΅ τeν ëαυτό µου λιγότεροàναρµόδιο νa öχω γνώµη», δηλαδc κατa πόσο τaε•ρήµατα τ΅ν àνασκαφ΅ν τοÜ Schliemann àνταποκρίνοντανστe ^Oµηρικe κείµενο. 8 Μb αéτc τcν εéκαιρίατοÜ âσωκλείει ≤να ôρθρο του, ποf εrχε πρόσφατα δηµοσιεύσειπάνω σb αéτe τe θέµα. Στc συνέχεια àσχολεÖταιµb ≤να àπe τa λεξικολογικa προβλήµατα, ποf εrχε νaàντιµετωπίσει, δηλαδc µb τe περιεχόµενο τÉς λέξης¦λεκτρον •πe τe φ΅ς τ΅ν ε•ρηµάτων τοÜ Schliemannστcν Τροία, ¬που µνηµονεύει καd τοfς Liddell καd Scott(«our excellent lexicographers», ¬πως τοfς àποκαλεÖµb καµάρι). Στe τέλος τοÜ εûχεται συνέχιση τ΅ν âπιτυχι΅ντου στe «τόσο àληθινa κοσµοπολίτικο öργο του»,¬πως τe àποκαλεÖ µb âνθουσιασµό, καd τeν àποχαιρετάειπροσφωνώντας τον πάλι µb θέρµη: «Dear Dr Schliemann,Very faithfully Yours», ποf δείχνει κάτι πολfπαραπάνω àπe µιa êπλc àλληλογραφικc σύµβαση τÉςâποχÉς.Τc συνέχεια τÉς âπικοινωνίας τους θa τc βροܵε σb≤να γράµµα τοÜ Schliemann πρeς τeν Gladstone ≤να4. Meyer 1953, 244.5. ≠O.π., 245 κ.ë.6. ≠O.π., 266 κ.ë.7. Πράγµατι, στοfς Times τοÜ Λονδίνου •πÉρχαν καθηµερινbςσχεδeν àνταποκρίσεις àπe τcν Κωνσταντινούπολη µb νέαàπe τe µέτωπο τοÜ Schliemann στa ∆αρδανέλια - ùχι ¬µως¬λες âπαινετικές.8. \Eπιστολbς τοÜ Schliemann στcν âφηµερίδα AugsburgerAllgemeine Zeitung àπe 7.1.1872 ≤ως 14.6.1873.