14.11.2014 Views

axali da uaxlesi istoria

axali da uaxlesi istoria

axali da uaxlesi istoria

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

melic mogzaurebs gafuWebulad miuCneviaT, sanTeli Cauqria 1 . sxvaTaSoris, am<strong>da</strong>gvar gvirabgamoqvabulebTan<br />

Tu sxva adgilebTan <strong>da</strong>kavSirebuli xifaTis Sesaxeb aWaris mTianeTSic<br />

msgavsi Sexedulebebi arsebobs. qarTlSic, sofel WandrebSi (qarelis raioni), asaxeleben<br />

adgils _ `ukana Walis xevs~,^romelsac eSmakis xevsac@ eZaxian. mosaxleoba Tvlis, rom xev-<br />

Si eSmakebi binadroben.<br />

guriaSi,^ Zveli stiliT 2 aprils, Wiakokona tardebo<strong>da</strong>. Wiakokonoba kudianebis dReobas<br />

warmoadgen<strong>da</strong>. guriis ama Tu im xeobaSi Wiakokonobas JinJlianobas uwodebdnen. am dRes<br />

yvela ojaxi kocons anTeb<strong>da</strong>. Tvlidnen, rom Tu gakuduli iyavi, kocons un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>xtomodi<br />

<strong>da</strong> amiT kudianebisagan Tavi <strong>da</strong>gexsna. aseve, guriaSi Wiakokonobas lamproba Seesatyvisebo<strong>da</strong>.<br />

kudianebis dReoba Wiakokonobis saxelwodebiT ufro aRmosavleT saqarTveloSi iyo<br />

cnobili, <strong>da</strong>savleT saqarTveloSi ki lamproba iyo gavrcelebuli. lamprobis Rames kudianebi<br />

gareT gamodiodnen. im saxlebs, romelTac jvari hqon<strong>da</strong>T mikruli ver ekarebodnen.<br />

lamproba tardebo<strong>da</strong> Zveli stiliT 2 Tebervals,^axliT ki 15 Tebervals. lamprobisas RamiT<br />

kudianebi cocxebze ga<strong>da</strong>mj<strong>da</strong>rni <strong>da</strong>qrodnen. mosaxleobas balis qerqis kona <strong>da</strong> kvari<br />

Wogze@ hqon<strong>da</strong> mikruli. anTebuli CiraRdnebi xelSi eWiraT, Tan gaiZaxodnen:<br />

`lamparia, lamparia,<br />

Cvens mters suli gaparvia 2 ~.<br />

kocons yvelani anTebdnen, gansakuTrebiT is ojaxebi, romlebic axal gar<strong>da</strong>cvlils<br />

glovobdnen. sawinaaRmdego SemTxvevaSi eSmakebi ar moisvenebdnen.^isini mTi<strong>da</strong>n<br />

ixedebodnen <strong>da</strong> sa<strong>da</strong>c cecxli ar enTo iq Cadiodnen. svaneTSi lamprobas fonetikurad<br />

saxenacvali terminiT limpariT aRniSnavdnen. svanebic RamiT cecxls anTebdnen <strong>da</strong><br />

jgrag’is (wm. giorgis) saxelze loculoben 3 . limparis dRe svaneTSi moZravi iyo, Tumca,<br />

xSirad, Tebervlis Tve uwev<strong>da</strong>.<br />

samegreloSi Wiakokonobas WeWeToba Rame hqvia, romelic Zveli stiliT 19 ivliss<br />

ewyobo<strong>da</strong>. WeWeTobisas Tmebze sanTlebs ikravdnen _ `ar gaviTvaloTo~@ ezos karTan<br />

axlo-maxlo kopitis xisgan <strong>da</strong>mzadebul jvrebs asobdnen. WiSkris win yoveli ojaxi<br />

individualuri wesiT kocons anTeb<strong>da</strong>, Tumca kompaqtur ubnebSi 10-15 saxleulis Seziarebac<br />

cnobil faqts warmoadgen<strong>da</strong> 4 . qarTlSi Wiakokonoba aRdgomis wina oTxSabaTs ewyobo<strong>da</strong>.<br />

am dros yvela komi kocons aagizgizeb<strong>da</strong>. kudiani yvela ezos <strong>da</strong>ivli<strong>da</strong> <strong>da</strong> nacars<br />

iparav<strong>da</strong>. qarTlSi ise, rogorc saqarTvelos sxva kuTxeSi, kudiani im kar-mi<strong>da</strong>mos<br />

stumrob<strong>da</strong>, sa<strong>da</strong>c koconi ar enTo. meore dRes^_ xuTSabaTs ojaxis diasaxlisi nacars<br />

unZraxi aiReb<strong>da</strong>, xaxvi-kvlebs@ moayri<strong>da</strong> _ `Wiebi ar gauCndebao~ <strong>da</strong> `Tamami gaizrdebao~.<br />

unZraxi culs an walds aiReb<strong>da</strong> <strong>da</strong> im xes samjer mouRereb<strong>da</strong>, romeli xec Se<strong>da</strong>rebiT<br />

unayofo iyo^_ `nayofs cu<strong>da</strong>d isxam<strong>da</strong>o~. iq mdgomi saxlis patroni samjer ityo<strong>da</strong><br />

_ `nu moWri <strong>da</strong> iZenZebso~ 5 .@<br />

amrigad, rogorc irkveva, sataniseuli samyaro ierarqiul saxes atareb<strong>da</strong> <strong>da</strong> mkacrad<br />

struqtuirebuli iyo. ierarqiis saTaveSi lompapi^_ Tavad satana idga. masTan <strong>da</strong>kavSirebuli<br />

siuJetebi samxreT-<strong>da</strong>savleT saqarTvelos mxareebSi zogadqarTuli demomiTologiuri<br />

siuJeturi qargis lokalur variantebs warmoadgendnen, riTac saerTo<br />

qarTveluri Ramiseuli arsebebis funqciaTa met-naklebad sruli saxiT aRdgena xerxdeba.<br />

Ramiseul arsebaTa ierarqiul struqturaSi gansakuTrebuli adgili ekavaT ara marto<br />

kudianebs, aramed cecxlis, wylis, tyisa <strong>da</strong> sulis demonebs _ Winkebs, ferebs, alebs,<br />

tyisa <strong>da</strong> kldis arsebebs, rac samxreT-<strong>da</strong>savleT saqarTvelos magaliTze Semdgomi<br />

kvlevis amocanas warmoadgens. saerTod, religiuri anTropologiiTa <strong>da</strong> miTologiiT<br />

<strong>da</strong>interesebul mecnierebs fas<strong>da</strong>udebel samsaxurs uwevs qarTveli xalxis eTnografiul<br />

wiaRSi Sekrebili folkloruli masalebi _ gadmocemebi, Tqmulebebi, miTebi, zRaprebi,<br />

Selocvebi, sagaloblebi, infeqciur (batonebi, yvavilbatonebi,...) <strong>da</strong> sxva saxis<br />

<strong>da</strong>avadebebTan (uJmuri, alis <strong>da</strong>cema, feriT <strong>da</strong>Wera,...) <strong>da</strong>kavSirebuli sakraluri Sexedulebebi,<br />

gansakuTrebiT, saymawvilo samkurnalo tradiciebi <strong>da</strong> am tradiciebze aRmocenebuli<br />

sakulto Tu sxva tipis ritualebi.<br />

1 T. saxokia, <strong>da</strong>sax. naSromi, gv. 76-77.<br />

2 n. mgelaZe, savele-eTnografiuli eqspediciis dRiurebi, guria-aWara (1986) (ix. piradi arqivi).<br />

3 n. mgelaZe, savele-eTnografiuli eqspediciis dRiurebi, balszemo svaneTi^ (1988) (ix. piradi arqivi).<br />

4 n. mgelaZe, savele-eTnografiuli eqspediciis dRiurebi, samegrelo (1987) (ix. piradi arqivi).<br />

5 n. mgelaZe, savele-eTnografiuli eqspediciis dRiurebi, qarTli^(1990) (ix. piradi arqivi).<br />

433

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!