14.11.2014 Views

axali da uaxlesi istoria

axali da uaxlesi istoria

axali da uaxlesi istoria

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

is faqti, rom memuarebi ekuTvnis qarTuli kulturuli <strong>da</strong> politikuri elitis warmomadgenlebs,<br />

romelTac gacnobierebuli aqvT epoqis moTxovnileba <strong>da</strong> saxelmwifoebrivi<br />

mniSvnelobis sakiTxTa arsi.<br />

aRniSnul wyaroTa bazis gaTvaliswinebiT Cven gamovyaviT Semdegi ZiriTadi saki-<br />

Txebi: 1. rogor aRiqvams qarTveli sakuTar Tavs gareSeebTan mimarTebaSi <strong>da</strong> 2. rogor<br />

aRiqvams rusi qarTvels. 3. socialur fenaTa gaerTgvarovnebis procesi. rogorc memuaruli<br />

literaturi<strong>da</strong>n Cans, qarTuli sazogadoebis garkveuli nawili ruseTis xelisuflebis<br />

mizanmimarTuli RonisZiebebis Sedegad metismetad <strong>da</strong>mokidebuli aRmoCn<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>mpyrobelze. radgan ruseTis xelisufleba miznad isaxav<strong>da</strong> ara marto, saqarTvelos<br />

saxelmwifoebriobis ideis aRmofxvras, aramed erovnuli TviTSegnebis ganadgurebas:<br />

qarTuli kulturuli tradiciebis <strong>da</strong> istoriuli maxsovrobis, qarTuli marTlmadidebeli<br />

eklesiis uflebebis mospobas. XX saukunis pirvel aTwleulSi qarTuli erToba<br />

jer kidev unugeSo mdgomareobaSi iyo. XIX saukunis 60-ian wlebSi qarTveli inteligenciis<br />

mier <strong>da</strong>wyebuli erovnul-ganmaTavisuflebuli brZolis <strong>axali</strong> etapi, romelic gulisxmob<strong>da</strong><br />

SeiaraRebuli brZolis nacvlad ideologiur moRvaweobas, <strong>da</strong>srulebuli<br />

saxe ar hqon<strong>da</strong> miRebuli <strong>da</strong> sazogadoebaSi rwmena brZolisTvis ar iyo gamyarebuli.<br />

`is azri, rom qarTveloba arafris SemZle iyo <strong>da</strong> gonebiT susti, TiTqmis saerTo azri<br />

iyo im xanebSi. es yovelmxri<strong>da</strong>n gvesmo<strong>da</strong> <strong>da</strong> TviT Cveneburobac eTvisebo<strong>da</strong> am azrs <strong>da</strong><br />

erwmunebo<strong>da</strong>. yovel fexis ga<strong>da</strong>dgmaze ismo<strong>da</strong> xolme: Cven ar SegviZlia, Cven ra viciT,<br />

Cven ras movaxerxebT, ras gavakeTebT~ 1 . am ideologiis meore mxare iyo qarTvelebis garusebis<br />

mcdeloba. ris ganxorcielebasac aqtiurad cdilobdnen saswavlo-saganmanaTleblo<br />

<strong>da</strong>wesebulebebis meSveobiT. samson fircxalava igonebs Tavis memuarebSi:<br />

`...gvikrZalavdnen Cveni TavisTvis qarTvelebi gvewodebina. ai, amis erTi magaliTi:<br />

meeqvse klasSi erTi mowafe rusuli enis maswavlebels puSkinis `poltavas~ Sinaarss<br />

uyvebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> iq, sa<strong>da</strong>c ambavia rusebis <strong>da</strong> Svecielebis omis, imis magier, rom eTqva rogorc<br />

avtors aqvs, `Cven~ (e. i. rusis jari), mowafem Tqva `rusebi~, maswavlebelma<br />

maSinve SeaCera <strong>da</strong> hkiTxa: ratom `rusebs~ ambob <strong>da</strong> ara `Cven~? mowafem miugo: me xom<br />

rusi ara var <strong>da</strong> rogor un<strong>da</strong> vTqva `Cven~. `rogor Tu rusi ara xar!~ _ Seuyvira<br />

maswavlebelma, pe<strong>da</strong>godiur sabWoSi <strong>da</strong>abezRa <strong>da</strong> mowafe ramdenime saaTiT karcerSi<br />

Casves~ 2 . qarTuli sazogadoebis SezRuduli uflebebis <strong>da</strong>samtkiceblad uamravi<br />

argumentis moyvana SeiZleba, romlebic naTlad aRweren qarTvelebis mdgmareobas. erTerTi<br />

maTgani: `qarTveloba ise grZnob<strong>da</strong> Tavs, TiTqos ucxoeTSi iyo <strong>da</strong> ara Tavis<br />

qveyanis gulSi. gaZarculi, ufleba-ayrili, <strong>da</strong>beCavebuli, devnili, sakuTar bazas _<br />

ekonomiur, samrewvelo <strong>da</strong>wesebulebaT moklebuli, abuCad agdebuli mTavrobisagan <strong>da</strong><br />

mezoblebisagan _ qarTveloba meore <strong>da</strong> mesame rigSi iyo Cayenebuli~ 3 .<br />

qarTuli kulturuli <strong>da</strong> politikuri elitis mizani <strong>da</strong> mTavari problema XX saukunis<br />

pirvel ocwleulSi iyo socialur fenaTa <strong>da</strong>axloeba-gaerTgvarovneba erovnul<br />

ideologiaze <strong>da</strong>yrdnobiT. gansakuTrebiT glexebis, muSebis erovnuli cnobierebis ama-<br />

Rleba. nebismieri sakiTxi: qarTuli enis, saswavlo-saganmanaTleblo procesis <strong>da</strong> qar-<br />

Tuli Teatris aqtualizeba erovnuli problemis aRorZinebaSi pirvel rigSi, sazogadoebis<br />

farTo fenebze iyo gaTvlili. saukunis <strong>da</strong>sawyisSi nacionaluri sakiTxi jer<br />

kidev nakleb aqtualuri iyo sazogadoebaSi. amasTan <strong>da</strong>kavSirebiT noe Jor<strong>da</strong>nia wers:<br />

`xalxSi aseTi azri iyo: Tu sadme rame kargi keTdeba _ sul yvela rusis xelmwifis<br />

meoxebiT. qarTveli xalxisTvis jer kidev gaugebaria nacionalur moTxovnilebaTa wamoyeneba.<br />

nacionalistebi ayeneben zog amaTgans, gvarian zomierad, magram Sors wasvlas<br />

ver be<strong>da</strong>ven. es imitom, rom saqarTvelos Tavisufleba xalxisTvis niSnavs osmaleTsparseTis<br />

tyved gaxdomas, aseTi lozungiT wavagebT mTel brZolas, xalxi zurgs Segvaqcevs<br />

ekonomiur <strong>da</strong> politikur sakiTxebSiac~ 4 . sazogadoebis didi nawilis amgvari<br />

<strong>da</strong>mokidebuleba rusifikaciis erT-erT gamoxatulebas warmoadgen<strong>da</strong>.<br />

jer kidev XIX saukunis 60-iani wlebi<strong>da</strong>n SemuSavebuli erovnuli programa, romelmac<br />

<strong>axali</strong> ganzogadeba <strong>da</strong> aqtualoba SeiZina XX saukunis pirvel ocwleulSi mimarTuli<br />

iyo socialurad <strong>da</strong>bali fenis warmomadgenlebze. batonymobis gauqmebis Sem-<br />

1 d. kldiaSvili, Cemi cxovrebis gzaze (baTumi, 1984), gv. 40.<br />

2 s. fircxalava, mogonebaTa furclebi (Tbilisi, 1988), gv. 18.<br />

3 iqve, gv. 39.<br />

4 n. Jor<strong>da</strong>nia, Cemi warsuli (Tbilisi, 1990), gv. 13, 33.<br />

329

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!