axali da uaxlesi istoria
axali da uaxlesi istoria
axali da uaxlesi istoria
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
erTeulze laparaki an saocari gaugebrobaa, an yovlad miuRebeli zoma osebis sakmaod<br />
gaSlili moZraobis SesaCereblad. orive SemTxvevaSi es faqti metad seriozulia <strong>da</strong><br />
friad mavne saqarTvelos saxelmwifoebrivi interesebisaTvis. miTumetes, igi Zalas ukargavs<br />
saqarTvelos mTavrobis moqmedebas, romelic amJamad... mimarTuli un<strong>da</strong> iqnes osuri<br />
moZraobisa <strong>da</strong> misi erovnuli sabWos aRmosafxvrelad.~<br />
mimdinare politikurma procesebma, qarTuli politikuri speqtri <strong>da</strong>arwmuna, rom<br />
saqarTvelos <strong>da</strong>moukideblobis arsebobisaTvis osuri samazro erTeulis Seqmna saxifa-<br />
To nabijs warmoadgen<strong>da</strong>. exebo<strong>da</strong> ra aRniSnul sakiTxs gazeTi `erToba~ mowinave statiaSi<br />
`kidev oseTze~ xazgasmiT wer<strong>da</strong>: `javis TviTgamorkveva aris saqarTvelos <strong>da</strong>r-<br />
Rvevis boroti surviliT wamoyenebuli... sad gagonila, rom ramdenime milioni mcxovrebi<br />
msxverplad Sewirodes ramdenime aTaseuls! javis xeobis <strong>da</strong>moukidebloba, kaxeTis<br />
osebis <strong>da</strong> sxva wvrili erovnuli naSTebis iqnebo<strong>da</strong> saqarTvelos <strong>da</strong>rRveva, misi saz-<br />
Rvrebis moSla <strong>da</strong> bolSevikebis mxri<strong>da</strong>n advil <strong>da</strong>sapyrobad ga<strong>da</strong>qceva.~ am SemTxvevaSi,<br />
qarTuli politikuri speqtri <strong>da</strong>moukidebeli saqarTvelos saxelmwifos usafrTxoebis<br />
garantiis SeqmniT moqmedeb<strong>da</strong>. warsulis mware gamocdilebi<strong>da</strong>n kargad hqon<strong>da</strong>T gacnobierebuli,<br />
rom Si<strong>da</strong> qarTlis mTis osoba qveynis xelisuflebisgan ndobasa <strong>da</strong> gamor-<br />
Ceul upiratesobas ar imsaxureb<strong>da</strong>. am SemTxvevaSi pirvel rigSia gasaTvaliswinebeli<br />
osi separatistebis mier politikuri <strong>da</strong>moukideblobisaken swrafvis tendenciebi. osuri<br />
inteligenciis umravlesobas, Si<strong>da</strong> qarTlSi osebis erovnuli sabWos 1918 wlis proeqtis<br />
farglebSi osuri saxelmwifo warmonaqmnis sokosaviT aRmoceneba, misi ruseTTan<br />
SeerTeba <strong>da</strong> saqarTvelos teritoriuli mTlianobis <strong>da</strong>rRveva miznad rom hqon<strong>da</strong> <strong>da</strong>saxuli.<br />
amis erTxel kidev <strong>da</strong><strong>da</strong>sturebas, osebis erovnuli sabWos uflebamosilebis Sesaxeb,<br />
saqarTvelos osebis delegatTa meeqvse yrilobis (1918 wlis 4 dekemberi) mier mi-<br />
Rebuli debuleba iZleva. es 26 muxliani dokumenti, samarTlebrivad ararsebul `samxreT<br />
oseTs~ politikuri avtonomiis rangSi ganixilav<strong>da</strong> <strong>da</strong> osebis erovnul sabWos<br />
Sesatyvis uflebamosilebas aniWeb<strong>da</strong>. am dokumentis mixedviT; 1) osebis erovnuli sabWo<br />
sakanonmdeblo uflebebiT un<strong>da</strong> aRWurviliyo <strong>da</strong> misi kontroli saqarTveloSi ararsebuli<br />
`oseTis~ teritoriaze gavrcelebuliyo; 2) osebis erovnuli sabWo, `oseTis~<br />
mTel teritoriaze (igulisxmeba Crdilo <strong>da</strong> `samxreT oseTi~) qmni<strong>da</strong> erovnul jars,<br />
romelsac oseTis teritoriis (cxinvalis regionis CaTvliT) farglebSi arsebuli sasoflo-sameurneo<br />
<strong>da</strong>wesebulebebis <strong>da</strong> xelmZRvanel pirTa gakontrolebis uflebebi eZleo<strong>da</strong>;<br />
rac Seexeba osebis erovnul yrilobas, `samxreT oseTis~ teritoriaze komisaris<br />
ga<strong>da</strong>yeneba, komisaris TanaSemweebis, miliciisa <strong>da</strong> saxelmwifo organoTa gamgeebis<br />
<strong>da</strong>niSvna SeeZlo; 3) mezobel erebTan xelSekrulebis <strong>da</strong>deba <strong>da</strong> am dokumentis ratifikacia,<br />
osebis erovnuli yrilobis prerogativad rCebo<strong>da</strong>; 4) `samxreT oseTis~ erovnuli<br />
sabWo, kavkavSi arsebuli Crdilo kavkasiis osebis erovnuli sabWos <strong>da</strong>qvemdebarebul<br />
seqciad cxaddebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> masSi ruseTis moqalaqe osebs 4 adgili qon<strong>da</strong> <strong>da</strong>Tmobili, xolo<br />
qarTvelebs _ 1; 5) osebis erovnuli sabWos deputatebi, romlebic fics debdnen<br />
osebis konstituciaze, xelSeuxeblobis imunitetiT iyvnen aRWurvilni; 6) saerTo osuri<br />
sakiTxis ga<strong>da</strong>wyveta, imave dokumentiT, sruliad oseTis (Crdilo <strong>da</strong> `samxreT ose-<br />
Tis~) saxalxo yrilobis uflebamosilebad iyo gamocxadebuli 1 .<br />
rogorc vxe<strong>da</strong>vT, am `debulebis~ mixedeviT, `samxreT oseTad~ Si<strong>da</strong> qarTlis is teritoriaa<br />
moazrebuli, romelic osuri samazro erTeulis SemadgenlobaSi iyo gaTvaliswinebuli.<br />
rac Seexeba osebis erovnul sabWos, igi ruseTis federaciaSi myofi<br />
Crdilo kavkasiis oseTis erovnuli sabWos qvemdebare organizaciad <strong>da</strong> misi miTiTebebis<br />
Semsruleblad cxaddebo<strong>da</strong>. am faqtiT, saqarTvelos sakanonmdeblo organosa <strong>da</strong><br />
mTavrobis uflebamosilebis ignorireba xdebo<strong>da</strong>. im SemTxvevaSi, Tuki osebis erovnuli<br />
sabWo saerobo an samazro erTeulis SeqmniT marTlac kmayofildebo<strong>da</strong>, es `debuleba~:<br />
1) saqarTvelos kanonmdeblobisa <strong>da</strong> samazro-saerobo erTeulisaTvis gaTvaliswinebul<br />
CarCoSi un<strong>da</strong> yofiliyo moqceuli. aRniSnul dokumentSi Cadebuli moTxovnebi<br />
ara Tu samazro erobis, aramed politikuri avtonomiis uflebebs scildebo<strong>da</strong>; 2) saqarTvelos<br />
osebis erovnuli sabWo, ruseTis federaciis teritoriaze arsebuli osebis<br />
erovnuli sabWos seqciad ar un<strong>da</strong> gamocxadebuliyo <strong>da</strong> ucxo qveynis kanonebi saxelmZRvanelod<br />
ar gaexa<strong>da</strong>. Tuki am mimarTulebiT Sesabamis nabijs ar dgamdnen, maTTvis im<br />
etapze araxelsayreli politikuri situaciiT iyo ganpirobebuli.<br />
1 oseTis erovnuli sabWo, saqarTvelo, 6 ianvari (1919).<br />
361