axali da uaxlesi istoria
axali da uaxlesi istoria
axali da uaxlesi istoria
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
tenciiT. erovnul kavSirSi Sesvla xdeba salaparako enis mixedviT. erovnul umciresobaTa<br />
kulturul-ganmanaTlebel saWiroebaTa <strong>da</strong>sakmayofileblad saxelmwifo <strong>da</strong><br />
TviTmmarTvelobaTa biujeti<strong>da</strong>n ga<strong>da</strong>ideba finansuri saSualebebi proporciulad<br />
mcxovrebTa raodenobisa~ 1 . yrilobis mier miRebuli es rezolucia, <strong>da</strong>mfuZnebeli krebis<br />
sakonstitucio komisiam saqarTvelos konstituciis meToTxmete TavSi 30-e muxlis<br />
saxiT ucvlelad Seitana. am umaRlesi sakanonmdeblo dokumentis mixedviT, saqarTveloSi<br />
mcxovrebi eTnikuri umciresobebis mowyoba mxolod adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />
erTeulebis (Temi, eroba, qalaqi) saxiT <strong>da</strong>kanon<strong>da</strong>. bunebrivia, saqarTveloSi<br />
mcxovrebi osebic adgilobrivi TviTmmarTvelobiT gaTvaliswinebuli uflebrivi CarCo-<br />
Ti iqna Sefasebuli.<br />
amrigad, 1. osebis erovnuli sabWos 1917-1919 wlebis saqmianoba, qarTuli saxelmwifos<br />
interesebis sawinaaRmdego qmedebas Seicav<strong>da</strong> <strong>da</strong> Si<strong>da</strong> qarTlis teritoriis didi<br />
nawilis Crdilo kavkasiis oseTTan misaerTeblad Sesabamisi sakanonmdeblo bazis Seqmnas<br />
isaxav<strong>da</strong> miznad. am mavnebluri Canafiqris safexurebrivad momzadebas, Si<strong>da</strong> qarTlis<br />
osebisaTvis saxelmwifoebrivi warmonaqmnis politikuri erTeulis <strong>da</strong>kanonebis<br />
moTxovnebi edo safuZvlad. igi politikuri situaciis cvalebadobas eqvemdebarebo<strong>da</strong><br />
<strong>da</strong> formis TvalsazrisiT _ etapobriv xasiaTs atareb<strong>da</strong>. 2. osi separatistebis pretenziuli<br />
moTxovnebi, erTmaneTisagan gansxvavebul ramdenime safexurs Seicav<strong>da</strong>: a) 1917<br />
weli _ saqarTvelos osebisaTvis `Tavisufali TviTgamorkveva~; b) 1918 wlis ianvari _<br />
goris, duSeTis, raWisa <strong>da</strong> Sorapnis mazrebis 13 sasoflo sazogadoebisa <strong>da</strong> sami soflis<br />
bazaze Si<strong>da</strong> qarTlis mTis osebisaTvis farTo samazro _ saerobo erTeulis Seqmnis<br />
moTxovna; g) 1918 wlis seqtemberi _ `samxreT oseTisaTvis~ calke administraciuli<br />
avtonomiuri olqis Seqmnis moTxovna; d) 1919 wlis ivnisi _ Si<strong>da</strong> qarTlis mTis osebisaTvis<br />
kantonis Seqmnis moTxovna. es faqtebi imaze migvaniSnebs, rom os separatistebs<br />
saqarTvelos xelisuflebisadmi pretenziebis Tavsmoxveva <strong>da</strong> saqarTvelos teritoriuli<br />
mTlianobis SemakavSirebeli arteriis Segnebulad ga<strong>da</strong>Wra qon<strong>da</strong> <strong>da</strong>saxuli. 3. qar-<br />
Tuli politikuri speqtris mier osi separatistebis `SefarviTi politikuri eSmakobis~<br />
saaSkaraoze droulad gamotana, javis samazro saerobo erTeulis saxiT osebisa-<br />
Tvis alternatuli proeqtis SeTavazeba, saqarTvelos xelisuflebis mxri<strong>da</strong>n udides<br />
kompromis <strong>da</strong> erovnuli saxelmwifos interesebis garkveulwilad ignorirebas warmoadgen<strong>da</strong>.<br />
miuxe<strong>da</strong>vad amisa, aRniSnuli proeqtis ganxorcieleba, osebis mxri<strong>da</strong>n Cafiqrebuli<br />
mosalodneli safrTxis droulad aRkveTis SesaZleblobas iZleo<strong>da</strong>. 4. 1920 wlis<br />
mais-ivnisis osebis ajanyebam <strong>da</strong> qarTuli saxelmwifos arsebobis kiTxvis niSnis qveS<br />
<strong>da</strong>yenebam, osebisadmi qarTuli politikuri speqtris undobloba ganapiroba, ris gamoc<br />
osuri samazro-saerobo erTeulis Seqmnis dRis wesrigi<strong>da</strong>n moxsna <strong>da</strong> osuri sakiTxis<br />
sxva eTnikur umciresobebTan erTian CarCoSi moqceva logikuri gaxa<strong>da</strong>. eTnikuri umciresobebisadmi,<br />
maT Soris osebisadmi sajaro uflebebis miniWebaze uarisTqma <strong>da</strong> saTemo-saerobo<br />
uflebebiT Semofargvla, saqarTvelos erovnuli saxelmwifos usafrTxoebis<br />
interesebs efuZnebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> qarTuli politikuri speqtris mxri<strong>da</strong>n swor politikur<br />
ga<strong>da</strong>wyvetilebas warmoadgen<strong>da</strong>.<br />
1 scssa, f. 1825, aRw. 1, saq. 125, furc. 2.<br />
369