14.11.2014 Views

axali da uaxlesi istoria

axali da uaxlesi istoria

axali da uaxlesi istoria

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

vis an ga<strong>da</strong>wyvetilebis miRebis ufleba _ amierkavkasiis komisariatis kompentencias<br />

scildebo<strong>da</strong>. amierkavkasiis mTavrobis wevr qarTvel politikur moRvaweebs <strong>da</strong> TviT saqarTvelos<br />

erovnuli sabWos deputatebs kargad esmo<strong>da</strong>T, rom osebis aRniSnuli proeqtis<br />

mixedviT sakiTxis ga<strong>da</strong>wyveta, qarTveli eris samomavlo TviTmkvlelobisaTvis safexuris<br />

momzadebas niSnav<strong>da</strong>. ramdena<strong>da</strong>c problemis mogvareba uaRresad sapasuxismgeblo<br />

riskTan iyo <strong>da</strong>kavSirebuli <strong>da</strong> uSualod qarTveli eris interesebs exebo<strong>da</strong>, misi<br />

ga<strong>da</strong>wyveta _ arga<strong>da</strong>wyvetis sakiTxi saqarTvelos erovnuli sabWos prerogativas warmoadgen<strong>da</strong>.<br />

masze iyo <strong>da</strong>mokidebuli, wavido<strong>da</strong> Tu ara qarTveli erisa <strong>da</strong> misi teritoriuli<br />

mTlianobis saziano kompromisze. am faqtorebis gaTvaliswinebi<strong>da</strong>n gamomdinare,<br />

amierkavkasiis komisariatma am dokumentis meore piri savsebiT kanonzomierad saqarTvelos<br />

erovnul sabWos ga<strong>da</strong>ugzavna, xolo am ukanasknelma, 1918 wlis 18 marts administraciuli<br />

ga<strong>da</strong>mijvnisa <strong>da</strong> saerobo TviTmmarTvelobis ganyofilebas ga<strong>da</strong>sca gansaxilvelad.<br />

rogorc irkveva, misi ganxilva ar momx<strong>da</strong>ra, radgan: 1) saqarTvelo im etapze <strong>da</strong>moukidebel<br />

politikur subieqts ar warmoadgen<strong>da</strong> <strong>da</strong> qveynis teritoriuli ga<strong>da</strong>mijvnis<br />

Sesaxeb erovnul sabWos Sesabamisi kanonproeqti ar gaaCn<strong>da</strong>. aseTi dokumenti mxolod<br />

mogvianebiT, saqarTvelos <strong>da</strong>mfuZnebeli krebis mier 1920 wlis Sua ricxvebSi iqna miRebuli.<br />

mxedvelobaSi maqvs `proeqti saqarTvelos teritoriis <strong>da</strong>nawilebisa axal saadministracio<br />

erTeulebad (olqebad).~ analogiur mdgomareobaSi imyofebo<strong>da</strong> amierkavkasiis<br />

komisariatic. sakiTxis ga<strong>da</strong>sawyvetad pirvel rigSi mecnierulad <strong>da</strong>sabuTebuli<br />

iseTi proeqtis Seqmna iyo saWiro, romelic ara marto osebis, aramed saqarTveloSi<br />

mcxovrebi sxva eTnikuri umciresobebis uflebebs samarTlebriv CarCoSi moaqcev<strong>da</strong>. meore<br />

mxriv, erobisa <strong>da</strong> saerobo TviTmmarTvelobis uflebebis Sesaxeb, Sesabamisi kanonis<br />

saWiroeba aucileblobas warmoadgen<strong>da</strong>, radgan am sferoSi sakanonmdeblo bazis<br />

TvalsazrisiT sruli vakumi arsebob<strong>da</strong>; 2) saqarTvelos <strong>da</strong>moukideblobis gamocxadebi<strong>da</strong>n,<br />

qveynis saxelmwifo aparatis formirebasa <strong>da</strong> srulyofilad funqcionirebas eqvsi<br />

Tve <strong>da</strong>sWir<strong>da</strong>; 3) mdgomareobas isic arTuleb<strong>da</strong>, rom osmaleT- saqarTvelos Soris saomari<br />

moqmedebebi mimdinareob<strong>da</strong> <strong>da</strong> qveyana teritoriebis <strong>da</strong>kargvis realuri safrTxis<br />

winaSe imyofebo<strong>da</strong>. aseT pirobebSi, saqarTvelos erovnul sabWoSi administraciuli ga<strong>da</strong>mijvnis<br />

Sesaxeb debatebi alogikur saxes miiReb<strong>da</strong>. miTumetes, im Znelbedobis Jams,<br />

qarTveli erisadmi Tanadgomisa <strong>da</strong> momxdur mterTan erToblivi brZolis nacvlad, 1918<br />

wlis 14 marts <strong>da</strong> imave wlis ivnisSi osebis mier mowyobil cxinvalis <strong>da</strong> saCxeris<br />

ajanyebebs hqon<strong>da</strong> adgili. aRniSnuli faqtebis gaTvaliswinebi<strong>da</strong>n gamomdinare, arasworad<br />

<strong>da</strong> tendenciurad mimaCnia u. baxtaZis Sexeduleba; _ osebis zemoaRniSnuli proeqtiT<br />

gaTvaliswinebul moTxovnas saqarTvelos xelisuflebam TiTqos Segnebulad gaukeTa<br />

ignorireba. `mas Semdeg rac menSevikurma mTavrobam, _ wers u. baxtaZe, _ uaryo<br />

samxreT oseTis teritoriul safuZvelze agebuli saerobo TviTmmarTvel erTeulad<br />

gamoyofis ufleba, osma xalxma bolSevikebis xelmZRvanelobiT javis, wunaris <strong>da</strong><br />

cxinvalis saxalxo yrilobebze 1918 wlis maisSi (28 maisi _ S. v.), ivnisSi <strong>da</strong> agvistoSi<br />

aSkarad gamoTqva survili SeerTebodnen sabWoTa ruseTs~ 1 . XX saukunis 70-ian wlebSi<br />

gamoTqmuli es <strong>da</strong>usabuTebeli Tvalsazrisi, <strong>da</strong>moukidebeli saqarTvelos xelisuflebis<br />

diskreditaciaze <strong>da</strong> osi separatistebis mier 1918-1920 wlebSi qarTvel erTan mimarTebaSi<br />

Cadenili moRalaturi qmedebis gamarTlebis mcdelobaze iyo gaTvlili. samwuxaroa,<br />

rom u.baxtaZis aRniSnul mc<strong>da</strong>r Sexedulebas zogierTi Cemi kolega dResac<br />

iziarebs 2 . ara<strong>da</strong>, msoflio <strong>istoria</strong>Si ar arsebobs precedenti, <strong>da</strong>moukideblobis gamocxadebi<strong>da</strong>n<br />

mesame dRes, romelime qveynis mTavrobis saqmianoba separatistebis pretenziebis<br />

<strong>da</strong>kmayofilebiT <strong>da</strong>wyebuliyos. angariSs arc imas uweven, Si<strong>da</strong> qarTlis teritoriis<br />

ra sazRvrebSi moiTxov<strong>da</strong> osi separatistebi `samxreT oseTis~ administraciuli<br />

erobis Seqmnas. misi <strong>da</strong>kmayofilebis SemTxvevaSi ra mdgomareobaSi aRmoCndebo<strong>da</strong><br />

saqarTvelo <strong>da</strong> momavali Taobebi rogor Sefasebas miscem<strong>da</strong> <strong>da</strong>moukidebeli saqarTvelos<br />

xelisuflebis mier qveynis sazianod miRebul ga<strong>da</strong>wyvetilebas.<br />

dokumenturi masaliT <strong>da</strong><strong>da</strong>sturebulia, rom Si<strong>da</strong> qarTlis mTis osebis problemis<br />

ganxilvis <strong>da</strong>Cqareba <strong>da</strong> misi praqtikulad ga<strong>da</strong>wyvetisaTvis saTanado bazis Seqmna, ara<br />

marto sakanonmdeblo aqtebis momzadebas, aramed did finansur xarjebsac moiTxov<strong>da</strong>. xelisuflebis<br />

mxri<strong>da</strong>n am mimarTulebiT pragmatuli nabijis ga<strong>da</strong>dgmas, TavianTi qmedebiT<br />

1 u. baxtaZe, <strong>da</strong>sax. naSromi, gv. 49.<br />

2 a. sonRulaSvili, `samxreT oseTi~ saqarTveloSi?! (Tbilisi, 2009), gv. 97.<br />

349

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!