Voortrekkers van oud Nederland, deel 1 - Vijfeeuwenmigratie.nl

schen koning, als landsheeren, wier gezindheid dus ook van
invloed was. Dientengevolge werkten zij in vele gevallen niet
met Lubeck samen bij tegen de Hollanders genomen maatregelen
en soms zelfs openlijk tegen. Zoo ook hier. Voor de Hollanders
een niet gering voordeel.
Een ander voordeel voor de Hollanders was, dat de Deensche
koningen gaarne hunne mededinging tegenover de Hanze zagen,
hen als welkome bondgenooten tegen de machtige Wendische
steden beschouwden, en daarvan herhaaldelijk door het schenken
van voorrechten deden blijken. Zoo schonk bijv. koning Jan TI
in 1498 aan de stad Amsterdam vrijen handel op Noorwegen,
met name Bergen; uit dankbaarheid waarvoor die stad in 1502
aanbood hem met schepen bij te staan tegen de Zweden, die
Stockholm belegerden. Dergelijke voorrechten waren reeds vroeger
aan andere Hollandsche steden geschonken.
De verhouding tusschen de Hollandsche en de Wendische
steden bleef sedert de eerste helft der 15de eeuw vijandig; ook
al was er slechts nu en dan openlijke oorlog tusschen beide partijen,
toch werden telkens onder het een of ander voorwendsel,
over en weer schepen buitgemaakt; zoo werd in 1510 tijdens den
oorlog tusschen Johan TI van Denemarken en de tegen hem in
opstand gekomen Zweden, die door de Lubeckers ondersteund
werden, zelfs een handelsvloot van 100 Nederlandsche schepen,
die het waagden met de Denen handel te drijven, uiteengejaagd
en gedeeltelijk buitgemaakt.
Bijzonder ernstige verwikkelingen hadden plaats tijdens de
regeering van Christiaan II, bijgenaamd den tyran. Deze geschiedenis
is vooral voor de Nederlanders van groot belang geweest,
omdat zij het keerpunt is geworden in de machtsverhouding tusschen
de Hanze en de Hollanders; waren voorheen de Wendische
steden de sterkste partij geweest, en hebben zij van de verwikkelingen
gebruik willen maken om hunne oppermacht aan de
Oostzee voorgoed te vestigen; de zaak is anders verloopen dan
zij' gewenscht en verwacht hebben; het is het begin geweest van
den achteruitgang en het latere verval van den machtigen handelsen
stedenbond.
Ik moge de daaraan voorafgaande geschiedenis met een enkel
woord in herinnering brengen.
Bij de Unie van Calmar van 1397 was het aan Margaretha, de
Semiramis van het Noorden, gelukt koningin van de drie Scandinavische
rijken te worden, met de bepaling dat de drie kronen
ook op haren opvolger zouden overgaan. Een ordelijke toestand
74