Voortrekkers van oud Nederland, deel 1 - Vijfeeuwenmigratie.nl

gewesten en het optreden van de Watergeuzen. Helaas ontbreken
-de registers 157°-1573. De stijging van het percentage in de jaren
1574-1580 tot 48,5, geeft duidelijk aan, dat de toestand toen verbeterde;
die stijging heeft aangehouden; in het tijdperk 1581-159°
bedroeg het aandeel van de Nederlandsche scheepvaart reeds
weder gemiddeld 53 %, om geleidelijk te klimmen tot 70 % in
1610.
Aardig is het dat die dorre cijfers ook uitwijzen dat zoovele
kooplieden en schippers in het begin van den 80-jarigen oorlog
naar Londen en Oost-Friesland zijn uitgeweken en hun bedrijf
-daarheen hebben overgebracht; en eveneens dat velen naar hun
vaderland terug zijn gekeerd toen het getij keerde. Zoo ziet men
het aantal door de Sont varende Oost-Friesche schepen, dat in
het tijdperk 1562-1568 slechts hoogstens 150 bedroeg, plotseling
klimmen tot 781 in 1569; in 1574 bedroeg het 807, om in de daarop
'volgende drie jaren geleidelijk af te nemen tot ongeveer 650'
Daarna is het met kleine schommelingen blijven afnemen; in het
'eerste kwartaal der 17de eeuw bedroeg het gemiddeld per jaar
nog 154; in het tweede kwartaal nog slechts 34. De eerste Engel­
'Sche oorlog geeft natuurlijk in de registers weder een belangrijke
inzinking van het Nederlandsche Sont-verkeer te zien; merkwaardig
is dat in die jaren Vlaamsche schepen geregistreerd zijn,
die anders niet meer in de Sont-registers voorkwamen; in 1653
zijn er 40, in 1654 P aangeteekend. Na 1654 verdwijnen zij weder
Voor goed uit de registers. Blijkbaar zijn dat ten deele Noordnederlandsche
schepen geweest, die tijdelijk onder neutrale,
Spaansch-Nederlandsche vlag zijn gaan varen, of schepen van
Zuid-Nederlanders, die van de gelegenheid gebruik hebben gemaakt
wat te verdienen, terwijl zii er in normale tijden geen kans
toe hadden. Bekend is hoe men te Brugge in die jaren getracht
heeft, in overleg met de Hanze, van de ongelegenheid van de
Republiek gebruik te maken, deze stad weder tot een stapelplaats
Voor den Oostzeehandel van Engeland te maken, waartoe Aitzema,
de resident der Hanze te den Haag, schijnt te hebben meegewerkt.
De registers geven ook een aardig inzicht omtrent de beteekenis
van een aantal Nederlandsche havens in verschillende tijdperken
en omtrent de wijze, waarop het handels- en scheepvaartverkeer
in de Republiek geregeld waren.
Zoo ziet men daaruit, hoe Kampen, de meest beteekenende
Nederlandsche Hanze-stad, na het uitbreken van den 80-jarigen
oorlog, hare beteekenis als handels- en scheepsvaartstad bijna
geheel heeft verloren. Voorts hoe Zeeland, dat wel een belangrijke
8r