Voortrekkers van oud Nederland, deel 1 - Vijfeeuwenmigratie.nl

schermd, op den duur te sterk werden. Men kwam toen overeen,
dat de Nederlanders zich zouden vestigen aan de Noordzijde van
het toen bekende gedeelte van Spitsbergen, de Engelschen aan de
baaien aan de \1ÇTestzijde. De voornaamste vestigingsplaats der
Nederlanders was Mauritiusbaai, naar den Stadhouder genoemd,
door een paar eilandjes grootendeels van de zee afgesloten. Een
dier eilandjes kreeg den naam van "Amsterdam", en hier ontstond
op den Oostelijken punt het zoo vermaard geworden "Smeerenburg".
Zoodra koning Christiaan bericht ontving omtrent de verrichtingen
der walvischvaarders, zond hij in 1615 een paar oorlogsschepen,
ten einde zijn recht op Spitsbergen vast te stellen, tevens
met de opdracht, in verband daarmede van de Engelschen en
Hollanders voor het visschen in die wateren een zeker erkenningsrecht
te eischen. Dit werd echter geweigerd, terwijl ook de daarop
gevolgde diplomatieke onderhandelingen van den koning zonder
gevolg bleven. De Noordsche Compagnie, die zich tegenover de
vijandige houding der Engelschen gesteld had op het standpunt
van de "Mare librum", de vrije zee, een beginsel vooral door
Hugo de Groot bij de onderhandelingen met kracht verdedigd,
nam tegenover den Deenschen koning hetzelfde standpunt in;
aangezien men, met het oog op de goede verstandhouding tusschen
de Deensche en Engelsche koningen, die zwagers waren, een
Deensch-Engelsche combinatie voor niet uitgesloten hield, liet
men in den beginne toe dat Deensche visschers, die als particulieren
ook in de Mauritiusbaai vischten, ook de inrichtingen voor hun
bedrijf, als de behandeling van het afkomend walvischspek, de
traankokerij, enz. vestigden op Smeerenburg. Later verbood men
hun dit en zij vestigden zich toen op het vlak bij het eiland Amsterdam
gelegen "Robben-eiland". 1) Dat eiland werd daarom ook wel
het "Denen-eiland" genoemd. Gevaarlijk waren die Deensche concurrenten
voorloopig niet; de Hollanders waren hun verre de baas I
Toen de "Noordsche Compagnie" bemerkte, dat de Engelschen
tot het inzicht waren gekomen, dat zij de Hollanders toch niet
konden verdrijven, en hen daarom verder wel met rust zouden
laten, en dat men zich voor de Denen ook niet ongerust behoefde
te maken, beriep zij zich niet langer op het recht der vrije zee,
maar werd zij overmoedig en stelde zij zich op het standpunt, dat,
aangezien Spitsbergen door Hollanders ontdekt was, dezen alleen
het recht hadden daar te visschen, met uitsluiting van alle andere
natiën; met inachtneming van de ter zake vroeger met de Engel-
I) Zie PI. 67.
166