Voortrekkers van oud Nederland, deel 1 - Vijfeeuwenmigratie.nl

Vermeulen, "Geschiedenis der Nederlandsche Bouwkunst", is
ontworpen door den Delftenaar Martin Ariëns, een der helpers
van Steenwinckel. (Zie PI. 13).
In Hamburg zijn ook onder Nederlandschen invloed een aantal
belangrijke gebouwen in Hollandschen renaissance-stijl opgericht.
De noodlottige groote stads brand van 1842 heeft echter alle
monumenten der Nederlandsche renaissance vernield, op één
gevel na, die thans in het museum is opgesteld 1).
In Keulen is de toestrooming van Nederlanders een tijdlang
geweldig groot geweest. Richard Klapheck, de schrijver van "Die
Meister von Schloss Horst im Broiche", deelt mede, dat er in
I 568 bijna 15° Nederlandsche gezinnen waren, en dat het aantal
uitwijkelingen uit de Nederlanden in 157° was geklommen tot
ongeveer 10.000 hoofden, dat was 1/6 van de toenmalige bevolking
der stad; Misschien is dat aantal overdreven; Prof. Dr. A. A. van
Schelven spreekt in zijn artikel in het Gedenkboek bij het 25-jarig
bestaan van het Algemeen Nederlandsch Verbond van duizend
zielen in 1569; het is echter best mogelijk dat er inderdaad
gedurende korten tijd een zoo geweldig groot aantal vluchtelingen
in de stad is geweest, waarvan de meesten spoedig naar elders
zijn getrokken. Klapheck vermeldt n.l. ook, dat velen van de
Nederlanders allesbehalve welkom waren; de stadsregeering zal
dus wel gezorgd ' hebben, dat zij de meesten ' spoedig kwijt
raakte.
Hoewel de naar de stad uitgeweken Nederlanders, die daar
zijn blijven hangen, veel hinder hebben ondervonden van de
onverdraagzaamheid der Keulsche magistraten, hebben zij toch
een niet onbelangrijken invloed daar en in de omstreken uitgeoefend,
zoowel op het gebied van kerkinrichting en armenzorg,
als op dat van den handel. Als voornaamste Hanzestad van West­
Duitschland was Keulen, hoewel in de 2de helft der 16de eeuw
niet meer zóó belangrijk als in de middeleeuwen, toch nog altijd
een stad van groote beteekenis; uit den aard der zaak hebben dus
de kapitaalkrachtige kooplieden onder de uitwijkelingen daar een
ruim arbeidsveld gevonden. Hun zal de overheid het daarom wel
niet al te lastig hebben gemaakt, aangezien zij tot den bloei der
stad medewerkten.
Ook op industrieel gebied heeft Keulen verplichtingen aan die
x) Het bezit van vele Nederlandsche renaissance-gebouwen heeft Hamburg
gemeen gehad met de meeste Duitsche steden langs de Noord- en Oostzee. Ook in
Lübeck, dat bijna steeds vijandig heeft gestaan tegenover Holland, hebben zij niet
geheel ontbroken.
5 2