Voortrekkers van oud Nederland, deel 1 - Vijfeeuwenmigratie.nl

op den voorgrond, toch in vele opzichten werkzaam waren als
pioniers voor de bevordering van de welvaart en de beschaving
van het rijk.
Niet alleen verschaften de Nederlandsche handels- en industrieele
ondernemingen aan duizenden in het land een goed bestaan, maar
de Nederlandsche kooplieden traden ook op verschillend gebied
op als de leermeesters van het nog zoo heel weinig ontwikkelde
Russische volk, en ook in het staatsbestuur vonden de tsaren in
hen soms uitnemende raadslieden en dienarenl
Zoo werd in 1665 door Johan van Sweeden, dezelfde als de
stichter der lakenfabriek, het postwezen ingericht, waarvan hij in
1667 als directeur optrad. Pieter Marcelis volgde hem op; later
Andreas Winius, die den titel kreeg van tsaarsch postmeester.
Winius heeft ook de eerste zeevaartschool in Rusland gegrondvest.
Diezelfde Van Sweeden heeft ook later de uitvoering van de reeds
vroeger door Massa geopperde plannen bevorderd voor den handel
op de Kaspische Zee en op Perzië en er den Tsaar toe gebracht
schepen te doen bouwen voor de vaart op Astrakan. Met behulp
van Hollandsche scheepstimmerlieden, uit Amsterdam overgekomen,
is er toen een werf gebouwd te Djedilowo, bij de samenvloeiIng
van de Moskowa en de Oka. Een op die werf gebouwd
fregat is met een Hollandsche bemanning inderdaad de Wolga
. afgevaren; tengevolge van een geweldigen opstand van de Donsche
kozakken heeft de bemanning echter het schip moeten verlaten
om een goed heenkomen te zoeken; en zoo is die onderneming
mislukt. Slechts de scheepstimmerman Karsten Brandt en
de chirurgijn Johan Termond zijn naar Moscou teruggekeerd na
een avontuurlijke en gevaarlijke reis. Later, onder de regeering van
Peter den Groote, zullen wij hen weder ontmoeten.
De schade, die de Nederlandsche kooplieden van tijd tot tijd
door beroeringen in het rijk leden, was ook voor een deel daaraan
te wijten, dat vele ambtenaren misbruik maakten van de verslapping
van het centrale gezag, tot het eigendunkelijk nemen van
allerlei maatregelen in hun eigen voordeel en ten nadeele van de
kooplieden en schippers, en zelfs tot gewelddaden overgingen,
wanneer dezen zich aan die maatregelen niet goedschiks wilden
onderwerpen. De vele klachten over die wantoestanden, welke bij
de Staten in kwamen, brachten deze er toe in 1664 een tweede
groot gezantschap naar Rusland te zenden onder Mr. Jacob Boreel.
Van dat gezantschap heeft ook deel uitgemaakt de latere burgemeester
van Amsterdam Nicolaas Wits en 1), die door zijne ge­
l) Zie Pl. 89.
200