Voortrekkers van oud Nederland, deel 1 - Vijfeeuwenmigratie.nl

moederland, ten bate van beide partijen. Met zulke denkbeelden
behoefde men in het begin der I7de eeuw hier niet aan te komen;
de tijden waren er lang niet rijp voor; zulke plannen moesten wel
mislukken!
Usselincx zag in dat hij in de Nederlanden het pleit verloren
had; en na eerst het voornemen gekoesterd te hebben zich te
Dantzig te vestigen, en na een kort verblijf in Denemarken, toog
hij naar Zweden om daar zijn geluk te beproeven. Door Dr. Jacob
van Dijck, den burggraaf van Gothenburg, voorgesteld aan koning
Gustaaf Adolf, ontwikkelde hij dezen zijn plannen, waarnaar de
koning voorshands wel ooren had. In 1624 had hij een ontwerpoctrooi
in ; 7 artikelen gereed voor een "Generaele Comp. voor
de commercie en de zeevaert op de landen van Africa, Asia, America
en de Magellanica, binnen de limiten, hierna uitgedruckt".
In de toelichtende memoriën bepleitte hij ongeveer dezelfde
denkbeelden, die hij vroeger in Nederland verkondigd had. Kernkamp
maakt in zijn Scandinavische Archivaliën melding van verschillende,
ter zake in het Stockholmsche Rijksarchief aanwezige
bescheiden betreffende die "Generale Compagnie", o.a. een stuk
ter aanprijzing daarvan, beginnende aldus: "Nademael Godt
"Almachtigh na sijne onbegrypelycke wijsheyt de werelt alsoo
"heeft geschapen ende geordonneert, dat hij elck landt sijn be­
"sonderen segen heeft verleent, soo sijn de menschen daerdoor
"beweeght ende genootsaeckt geworden tot ontdekkinge en be­
"settinge van nieuwe landen" enz. Ik haal hier deze woorden
opzettelijk aan, om te doen zien, hoe Usselincx zich in zijne, ook
voor den koning bestemde, stukken van de Nederlandsche taal
bediende; dat Gustaaf Adolf inderdaad de Nederlandsche taal zeer
goed verstond, blijkt ook uit de door den koning onderteekende
goedkeuring van het ontwerp-octrooi, waarin enkele veranderingen
door hem zelf zijn aangebracht, n.l. eenige Hollandsche woorden
zijn doorgeschrapt en in het kantschrift door Duitsche bijschrijvingen
vervangen.
Usselincx kreeg vergunning in Zweden met onderhoorige landen
te reizen, propaganda te maken voor de op te richten maatschappij,
die den naam zou krijgen v?-n "Suijder Compagnie" en
te trachten het noodige kapitaal bij elkaar te krijgen. Voorspoedig
ging dat in den beginne niet; Zweden was een arm land en de
hoogere standen gevoelden weinig voor den handel. Nadat echter
het octrooi in 1626 was verleend en de koning en zijn kanselier
Oxenstjierna er zich persoonlijk mede bemoeiden, kwam er in
zoo verre voortgang, dat een compagnie, voorloopig op kleine
124