Voortrekkers van oud Nederland, deel 1 - Vijfeeuwenmigratie.nl

Bij de gevaarlijke positie waarin de stad Dantzig in de laatste
jaren der 16de en de eerste der J7de eeuw verkeerde, bij de voortdurende
strubbelingen tusschen koning Sigismund van Zweden
en Polen en zijn broeder Hertog Karel, regent in Zweden, lag
het voor de hand, dat de Raad er in de eerste plaats op bedacht
was de veiligheid der stad te verzekeren.
Antonius van Opbergen heeft ook den stadsraad van Thorn
advies gegeven, toen men een vesting van de stad wilde maken;
zijn succes is daar evenwel niet groot geweest; hij heeft zelfs het
begin van de uitvoering zijner plannen niet mogen beleven; niet
omdat deze niet goed waren, maar omdat de stad ze te duur vond
en er het geld niet voor over had. Eindelijk is hij nog in Keur­
Brandenburgsche dienst geweest voor werkzaamheden aan de
vestingwerken van Küstrin, waaraan zoovele Nederlanders van
naam gewerkt hebben.
Maar meer dan door zijn werk als vestingbouwkundige heeft
hij naam gemaakt door zijn prachtige scheppingen op het gebied
der burgerlijke bouwkunst.
Uit zijn eersten tijd te Dantzig zijn afkomstig de fraaie bekroning
van den "Stockturm" van 1 5 87 en het sierlijke "Altstädtische
Rathaus"l), dagteekenend van de jaren 1587-1589.
Na zijne aanstelling in 159; tot stadsbouwmeester, als opvolger
van Prederik Hendrikszoon Vroom, heeft hij, naast zijn andere
werkzaamheden, de leiding gehad van de artistieke afmaking van
het groote raadhuis. Ook het sierlijke gebouwtje de "Peinkammer",
de "St. Mariaschule" en het "Haus der Naturforschenden Gesellschaft"
te Dantzig, het laatste oorspronkelijke gebouwd als koopmanshuis,
zijn van zijne hand. De topgevels aan die gebouwen
vertoonen sterk het Nederlandsche karakter.
Typisch Nederlandsch zijn ook de door hem gebouwde pastorieën
van de St. Catharinakerk te Dantzig *) en het huis Pfefferstadt
47, welk laatste aan den stijl van Hendrik de Keyser doet denken.
In Thorn verbouwde hij nog in de jaren 1602 en 160;, in samenwerking
met Antonius Möller, het oude raadhuis.
Maar zijn levenswerk is geweest de bouw van het Groote Tuighuis
**), een der schoonste bouwwerken der Nederlandsche renaissance,
waarvan de gevels aan de J opengasse en aan de Kohlmarkt,
alles wat hij verder te DaQtzig gemaakt heeft, in de schaduw stellen.
I) Dit baksteenen gebouw heeft wel in 1881 een ingrijpende restauratie ondergaan,
maar toch zijn Nederlandsch karakter ten volle' behouden.
*) Zie PI. 36,
**) Zie PI. 37
98