Voortrekkers van oud Nederland, deel 1 - Vijfeeuwenmigratie.nl

Van dien Nederlandsehen invloed, vooral in den ouden tijd,
zijn nog tal van sporen overgebleven, het meest op het gebied
der kerkelijke kunst; ook de bouwwijze der kerken duidt op de
verwantschap met Zuid- en Noord-Nederlandsche voorbeelden.
Tot in Keulen toe heeft zich in de middeleeuwen die invloed op
kunstgebied doen gevoelen.
. Bij den grooten, zoowel stoffelijken als geestelijken opbloei van
het Kleefsche land in de 15 de eeuw, onder de regeering der
prachtlievende, half-bourgondische hertogen, ontwikkelde zich
niet alleen bij dezen, maar ook bij de prelaten en de burgerijen
een krachtig streven de kerken, naar het Bourgondisch voorbeeld,
uit- en inwendig te verfraaien. De vraag naar beelden en kerksieraden,
vooral ook naar met houtsnijwerk versierde altaren en
koorbanken, was een tijdlang zoo groot, dat daaraan alleen door
massa-productie kon worden voldaan. Vlaanderen en Brabant
waren in de eerste plaats de landen, waar men die kon bestellen;
vooral in Antwerpen bestond op dat gebied een groote kunstnijverheid,
en het Neder-Rijnsche land is toen ook als 't ware
overstroomd met altaren en andere beeldsnijwerken, alles in
gothischen stijl, waarvan de makers wel bijna zonder uitzondering
onbekend zijn, doch waarvan de herkomst toch onwederlegbaar
blijkt uit het ingebrande merkteeken van het Antwerpsche St. Lucasgilde,
een uitgestrekte hand. Men treft ze nog in grooten getale
aan in Xanten, Geldern, Kempen, Aldesheim, Gesten, Titz, Siersdorf,
Morseh, Gulik en vele andere plaatsen. Zij zijn in die streek
zelfs talrijker dan in de Zuid-Nederlandsche streken, waaruit zij
afkomstig zijn; een gelukkige omstandigheid, daaraan te danken,
dat de beeldenstorm van 1566, die zoo heel veel kunstschatten
heeft weggevaagd, in het Neder-Rijnsche land niet overal is binnengedrongen.
In een latere periode, den overgangstijd van de gothiek naar
de renaissance en het klassicisme, heeft zich naast den Zuid- ,
Nederlandsehen invloed, de Noord-Nederlandsche van de Utrechtsche
school van Colijn de Nole sterk doen gevoelen, vrij zeker
als gevolg van het kerkelijk gezag in die streken van de Utrechtsche
kerkvorsten, die zich als kunstbevorderaars hebben onderscheiden.
Daarop is in de qde en het begin der 18de eeuw weer een
periode gevolgd van Zuid-Nederlandsehen invoer, natuurlijk uitsluitend
renaissance, waarbij de Antwerpenaar Johan Badis Buis
op den voorgrond is getreden.
In het tweede tijdperk zijn niet alleen Nederlandsche meesters
56