Voortrekkers van oud Nederland, deel 1 - Vijfeeuwenmigratie.nl

gezegd worden van de Deensche Oost-Indische Compagnie, die
een kleine veertig jaar vroeger werd opgericht. Ook aan deze werd
weder de stoot gegeven door een Nederlander, n.l. door Marcelis
de Boshouwer, gewezen koopman bij de Nederlandsche Oost­
Indische Compagnie.
Vóór dat ik over de oprichting van die Deensche compagnie
ga spreken, wil ik eerst, aan de hand van het werk van den Vice­
Admiraal MacLeod "De Oost-Indische Compagnie als zeemogendheid",
het een en ander vertellen over het vroegere leven van
Boshouwer, vooral omdat de mededeelingen van MacLeod over
dien man, wat zijn karakter betreft, vrijwel geheel overeenstemmen
met die van den Deenschen schrijver Holberg, van 150 jaar vroeger,
die het heeft over zijn werkzaamheid in Deenschen dienst. Bij de
V.O.I.C. heeft Boshouwer een dwaze rol gespeeld; in dienst van
de Deensche compagnie niet minder. Misschien is het echter nog
de vraag of die rol door Boshouwer gespeeld, wel den naam van
dwaas verdient en of zij zooveel verschild heeft van die van den
Engelschman Cecil Rhodes en den Duitscher Dr. Peters, die ook
op hun eigen houtje te werk gingen; ook zij werden oorspronkelijk
gedesavoueerd, maar schonken ten slotte aan hun vaderland reusachtige
koloniale gebieden.
Als koopman der O. 1. Compagnie had hij met den Maharadja
Adasin op Ceilon, stiefbroeder van den in 1604 overleden moordenaar
van Sebalt de Weert 1), in 1612 een contract gemaakt en hem
allerlei beloften gedaan, hem schepen ter ondersteuning te zullen
zenden, zonder daartoe gerechtigd te zijn; voorts had hij zich in
zijn dienst begeven onder den titel van prins van Mingone 2). Door
Van Berchem, Directeur van Coromandel, over zijn zonderling
en ongeoorloofd gedrag onderhouden, schreef hij dezen een
onbehoorlijken brief en trok zich verder van die terechtwijzing
niets aan. Hij bleef tot I h 15 op Ceilon en keerde in dat jaar over
Coromandel en Bantam naar het vaderland terug, na vóór zijn
vertrek uit Kandi, nog aan den Maharadja verzekerd te hebben,
dat hij spoedig met een vloot terug zou komen om de Portugeezen
weg te jagen.
In Holland schijnt men nog alom hem gelachen te hebben, en
1) Sebalt de Weert was vice-admiraal op de eerste vloot, die door de 0.1. Compagnie
onder commando van Wybrant van Warwijck werd uitgezonden. Met vredelievende
bedoelingen op Ceilon aangekomen, werd hij in 1603 door den Maharadja,
waarschijnlijk uit wantrouwen en wegens onbeleidvol optreden van eenigen der
bemanning, met een gedeelte van zijn volk omsingeld en vermoord.
2) Holberg spreekt van Prins van Migomme, waarmede toch blijkbaar hetzelfde
wordt bedoeld.
15 6