Voortrekkers van oud Nederland, deel 1 - Vijfeeuwenmigratie.nl

stad "Neu Hanau", die al spoedig zulk een vlucht nam, dat de
Frankfortsche gilden zich ongerust maakten door hunne Hanausche
buren overvleugeld te zullen worden.
De kolonie heeft zich onderscheiden op het gebied der plateelbakkerij.
In 1661 hebben twee te Frankfort gevestigde Nederlanders
Jacob van der Walle en zIjn zwager Daniël Behaeghel, te
Nieuw Hanau een aardewerkfabriek opgericht, waarschijnlijk de
eerste in Duitschland, en die tot 1806 heeft bestaan. Het "Hanauisches
Magazin, Monatsblätter für Heimatkunde", 5de Jaargang
1926 Nr. 4-5 bevat over de geschiedenis van die fabriek uitvoerige
mededeelingen.
Na 1730 is de bloei der kolonie gaan tanen; toch is zij tot in
de tweede helft der vorige eeuw als Nederlandsche kerkelijke
gemeente blijven voortbestaan.
Dat er zich in de steden aan den Beneden-Rijn en omgeving:
Emmerik, Wezel, Meurs, Kleef, Calcar, Xanten, enz. voonl in
de 15 de, 16de en het begin der 17de eeuw talrijke Nederlanders
hebben bevonden, en dat die streken daarvan den invloed hebben
ondervonden, ligt voor de hand. De grenzen tusschen Duitschland
en Nederland, zoowel op staatkundig als op kerkelijk gebied,
verschilden toen aanmerkelijk van de tegenwoordige. Het gebied
der Geldersche hertogen lag ten deele in Duitschland; dat der
hertogen van Kleef strekte zich uit over thans tot Nederland
behoorend gebied; tal van Duitsche steden in het Neder-Rijnland
waren onderworpen aan het geestelijk gezag van de bisschoppen
Van Utrecht of Roermond; in taal, zeden en gewoonten was het
verschil tusschen de bewoners van Oost-Nederland en de aangrenzende
Duitsche landen zeer gering; tusschen die streken
onderling en ook tusschen het Neder-Rijnsche gebied en Vlaanderen
en Brabant bestond een druk handelsverkeer. Daarbij komt
nog dat geslachten achtereen in de 15 de eeuw nauwe familiebetrekkingen
hebben bestaan tusschen de Kleefsche vorsten en
de hertogen van Bourgondië, die onder de regeering van Philips
den Goede heer waren geworden van bijna alle Noord- en Zuid­
Nederlandsche gewesten, terwijl enkele leden van datzelfde machtige
heerschershuis den bisschoppelijken zetel te Utrecht hebben
ingenomen.
Nadat in de 17de eeuw het Kleefsche land aan Keur-Brandenburg
is overgegaan, is toch de Noord-Nederlandsche invloed daar
blijven bestaan, ten deele als gevolg van de familieverwantschap
tusschen de keurvorsten en het Huis van Oranje-Nassau en het
stadhouderschap van Johan Maurits.
55