Voortrekkers van oud Nederland, deel 1 - Vijfeeuwenmigratie.nl

Maar hoeveel schoons de trotsche St. Viktordom ook moge
bevatten, staat toch de meer bescheiden Nicolaïkerk te Calcar,
waar de echte Calcarsche meesters, als Douvermann, op hunnen
geboortegrond werkzaam zijn geweest, zooal niet in techniek,
dan toch wat de stemming, die er van hunne kunstwerken uitgaat,
en de piëteit, waarmede deze behandeld zijn, op een nog hooger
peil.
Was in het voorgaande slechts sprake van z.g. "kleine kunst":
altaren, beelden, sacramentshuizen enz., in het midden der 16de
eeuw is, onder leiding van een Nederlandschen bouwmeester, in
het nabijgelegen Westfaalsche gebied een belangrijk werk van
"groote kunst" gemaakt, n.l. het Slot Horst aan den straatweg
Essen-Altenessen-Carnops-Horst, thans midden in het mijngebied
gelegen. Die bouwmeester is geweest Arnt Johannessen,
stadstimmerman van Arnhem, ook de schepper van het bekende,
thans gerestaureerde "Duivelshuis" te Arnhem. Aangezien zijn
helpers, Laurens van Brachum en de Vernukkens, Hendrik en
Willem, vader en zoon, uit Calcar afkomstig waren, wordt het
slot ook wel gerekend te behoeren tot de werken der "Galcarsche
school". ,Zie PI. 17).
Helaas is van dit eertijds zoo rijke en fraaie kasteel nog slechts
ongeveer een vierde gedeelte overgebleven; de rest is reeds in
1850 en '51 afgebroken, omdat het kasteel, volgens de bouwautoriteiten,
dreigde in te storten. Ook het nog bestaande gedeelte
verkeerde tot voor kort uitwendig in zeer verwaarloosden toestand;
van het eertijds zoo schoone beeldhouwwerk ter versiering was
het meeste door den tand des tijds vernield. Inwendig zijn nC'g
enkele zeer mooie beeldhouwwerken gespaard gebleven, onder
andere een schouw van de hand van \Villem Vernukken. *)
Gelukkig hebben de eigenaars een groot aantal bewaard gebleven
stukken beeldhouwwerk opgeborgen in een tegen het kasteel aangebouwde
houten schuur, die een waar museum vormt op het
gebied van renaissancekunst. Drie fraaie schouwen zijn weggevoerd
en thans opgesteld op het kasteel Hugenpoot nabij Düsseldorf.
In 19,0 is het gebouw opgenomen onder Monumentenzorg en
sedert dien gerestaureerd.
De geheele, zeer belangwekkende geschiedenis van het kasteel
is uitvoerig beschreven door Richard Klapheck, in zijn prachtwerk:
"Die Meister von Schloss Horst im Broiche".
Naast een groot aantal foto's van de behouden stukken, bevat
het ook teekeningen omtrent het vermoedelijk oorspronkelijk
*) Zie PI. rS.
59