Voortrekkers van oud Nederland, deel 1 - Vijfeeuwenmigratie.nl

Archangel, S. Ogorodnikow, deelt mede, dat de Hollanders aldaar
reeds in 1618 de Engelschen verre de baas waren; van de 4, schepen,
welke in dat jaar het stadje bezochten, kwamen er wel ,0 uit
Nederland. De toeneming van den Nederlandschen invloed hield
daarmede gelijken tred.
Die stijging van het aanzien der Nederlanders, vooral bij den
Tsaar zal ook wel voor een deel daaraan te danken zijn geweest,
dat de Nederlandsche kooplieden, uit welbegrepen eigenbelang,
zich niet blind staarden op onmiddellijk voordeel, maar in vele
gevallen ook aan den vorst en het land belangrijke diensten bewezen.
Tot dezen mag zeker wel gerekend worden Isaäc Massa,
die in 1612 een kaart uitgaf van het "Noordtsche Russisch Samojeden-
en Toengoesenland" en reisbeschrijvingen, ten einde Rus­
land in de Europeesche landen bekend te maken. Werken van
Massa werden ook eeuwen later zoo belangrijk gevonden, dat zij
door het Ministerie der Volksontwikkeling te St. Peters burg, in
het Russisch vertaald, werden uitgegeven, o.a. "Een cort verhael
van begin en oorspronck deser tegenwoordighe oorlogen en
troebelen in Moscovia" 1). Hij was de eerste, die den Tsaar wees
op het groote belang voor Rusland van het bezit van een haven
aan de Finsche golf, op de groote voordeelen verbonden aan den
handel over de Wolga en de Kaspische Zee; over den doorvoer
door Rusland van den handel met Perzië; denkbeelden, die later
door andere Nederlanders: van Klenck en Nicolaas \Vitsen, op­
nieuw naar voren zijn gebracht en warm bepleit; waarbij zij uit
den aard der zaak de belangen hunner landgenooten niet uit het
oog verloren. 2).
Op Massa's raad hebben ook Russische kooplieden getracht aan
den overzeeschen handel deel te nemen; toen echter met weinig
succes.
Het vertrouwen in de Nederlandsche kooplieden gaf aanleiding
tot zeer vriendschappelijke gezindheid en een hoogen dunk van
de macht en het aanzien der Republiek, op wier vriendschap en
bijstand in den oorlog, tegen de vijanden, Zweden en Polen, men
hoogen prijs stelde. De gezantschappen uit Rusland naar de Staten
in de jaren 1614, 1615 en 1618, dus drie in enkele jaren tijds,
I) In de Koninklijke Bibliotheek te 's-Gravenbage is de Fransche tekst van dit
werk aanwezig, n.l.: "Isaäc Massa. Histoire des guerres de la Moscovie (1601-1610),
publiée pour la première fois, d'après Ie texte hollandais original de 1610".
2) Naar aanleiding van een tweetal portretten van Massa, op de in 1937 te Haarlem
gehouden Frans Hals-tentoonstelling, was in het maandblad "Historia", 3de Jaar­
gang No. 6, een uitvoerig artikel over Massa opgenomen, van de hand van Jhr.
Dr. J. van Rijckevorsel.
195