ISTORIJA NA MAKEDONSKIOT NAROD

Posebno te`ok za hristijanskata raja bil t.n. danok vo krv (dev{irme).
Toj se sostoel od sobirawe na najzdravite deca od hristijanskata
raja, koi potoa bile vodeni vo Istanbul, preveduvani vo islam i
podlo`uvani na specijalen re`im na vospituvawe. Najnadarenite od
ovie deca, nare~eni i~ oglani (vnatre{ni deca), bile izbirani i trenirani
vo edna od carskite palati, so cel da stanat li~na pridru`ba
na sultanot. Pove}eto od drugite deca (axemi oglan) stanuvale pripadnici
na jani~arskiot korpus. Jani~arite bile vospituvani vo duhot na
militantniot islam i bile tesno povrzani so Bekta{iskiot dervi{ki
red. U`ivale golem broj privilegii, {to im ovozmo`uvalo da
zazemat visoki pozicii vo dr`avnata hierarhija. Za vreme na vojna
slu`ele kako pe{adija, zazemaj}i ja centralnata pozicija vo voenata
formacija i {titej}i go sultanot. Vo vremeto na Sulejman Veli-
~estveniot (1520–1566) nivniot broj iznesuval 12.000. Bile ukinati so
sultanski akt donesen 1826 godina otkako go izgubile svoeto voeno
zna~ewe, pretvoraj}i se vo destruktivna nekontrolirana sila. Se
smeta deka dev{irmeto bilo ukinato kon sredinata na XVII vek.
Iako site tie {to bile nemuslimani vo Osmanliskata Imperija
bile klasificirani kako „za{titena raja“, preku ara~ot i dev{irmeto
najo~igledno se izrazuvale verskata diskriminacija i neramnopravniot
tretman na nemuslimanite vo odnos na muslimanite. Osven
ovie najva`ni danoci, dr`avata vo odredeni periodi koristela i
redica vonredni dano~ni obvrski (avarizi-i divaniyye ve tekalif-i
orfiyye), koi u{te pove}e £ ja ote`nuvale polo`bata na rajata.
Eden del od rajata bil zafaten so izvr{uvawe na razni specijalni
slu`bi vo polza na dr`avata, poradi {to u`ival nekoi dano~ni
olesnuvawa. Vo gradovite, kade so tekot na vremeto zanaet~istvoto
zabele`alo silen podem, toa naj~esto bile specijalizirani zanaet~ii,
osobeno onie {to bile zadol`eni za izrabotka, odr`uvawe i popravka
na oru`jeto vo gradskite tvrdini i sl. Taka, celoto muslimansko i
hristijansko naselenie na Solun bilo oslobodeno od site vonredni
dava~ki vo zamena za ~uvawe na dvaeset i ~etirite morski kuli vo Solunskiot
Zaliv. I `itelite na Ohrid, isto taka, bile oslobodeni od
vonrednite dava~ki vo zamena za odr`uvawe na Ohridskata tvrdina.
Sred selskoto naselenie se razvile nekolku takvi specijalni zadol`enija
i slu`bi koi bile izvr{uvani vo polza na dr`avata. Ovie
specijalni zadol`enija im ovozmo`uvale na nivnite izvr{iteli
izvesni dano~ni olesnuvawa. Toa bile: vojnucite, dervenxiite, martolozite,
sokolarite, orizarite i dr. Vojnucite bile pripadnici na po-
138