ISTORIJA NA MAKEDONSKIOT NAROD

seben vojni~ki red vo osmanliskata vojska. Bile vooru`eni so kopja i,
kako pomo{ni odredi, naj~esto vo uloga na prethodnica, u~estvuvale
vo voenite pohodi. Obi~nite vojnuci bile hristijani, dodeka povisokiot
stare{inski kadar im pripa|al na muslimanite. Najra{ireni vo
Makedonija bile dervenxiite, koi bile zadol`eni da gi obezbeduvaat
i odr`uvaat te{ko preodnite i opasni mesta na javnite pati{ta. Vakvata
slu`ba naj~esto ja vr{ele hristijanite od selata vo blizina do
preminite, koi so ~ukawe vo tapan im davale do znaewe na patnicite
dali patot e sloboden i prooden. Poradi dano~nite olesnuvawa, pripadnicite
na ovie posebni grupi naselenie bile poznati pod imeto
„privilegirana raja“.
5. Demografskite pomestuvawa
5.1. Kolonizacija
Osmanliskoto osvojuvawe na Makedonija donelo promeni vo site
sferi od `ivotot, no se ~ini najvpe~atlivi bile promenite vo demografskata
sfera. Vedna{ po osvojuvaweto, silen kolonizatorski bran
od muslimansko naselenie, sostaveno od osmanliski etni~ki elementi,
ja zaplisnal Makedonija. Novite `iteli najprvin se naselile vo
gradskite centri. Srednovekovnite makedonski gradovi ve}e bile
oformeni i kako ekonomski centri vo svojata okolina i kako utvrdeni
strategiski sredi{ta preku koi pominuvale zna~ajni raskrsnici.
Poradi toa, pogolemiot del od kolonizatorite se naso~ile kon
gradovite, kako najpogodni centri za kontrola na hristijanskata
selska okolina. Najprvin vo niv se stacionirale voenite garnizoni, a
za kratko vreme bila vospostavena i novata administracija, regrutirana
isklu~ivo od muslimanskiot element. Vakvoto voeno i administrativno
prisustvo na muslimanite vo gradovite neminovno so sebe
gi povleklo i site drugi neophodni slu`bi za normalno svetovno i
duhovno funkcionirawe na muslimanskata gradska sredina. Toa
osobeno e vidlivo vo pogolemite makedonski gradovi, kako {to bile
Ser, Skopje i Bitola i koi, u{te vo vtorata polovina na XV vek, bile
so pobrojno muslimansko naselenie. Osvojuva~ite nastojuvale ispraznetite
naselbi da gi popolnat so svoi lojalni lu|e, kako i so zanaet-
~ii i trgovci ~ii aktivnosti, pred s¢, bile povrzani so natamo{nite
voeni akcii. Osmanliskiot hroni~ar Ibn Kemal pi{uva deka Jigit-
139