ISTORIJA NA MAKEDONSKIOT NAROD

arhiepiskopot. Zasilena od poddr{kata na mo}nite fanarioti od
Istanbul (gr~kata duhovna i trgovska elita), partijata na patrijarhot
s¢ pove}e gi prigrabuvala poziciite na visokoto sve{tenstvo vo
Arhiepiskopijata. Gr~kiot jazik s¢ pove}e bil zastapen preku ligurgijata,
u~ili{tata i crkovnite zapisi. Vo maj 1763 godina Carigradskata
patrijar{ija, so silen pritisok od fanariotite, se obidela na
ohridskiot prestol da postavi svoj ~ovek – jeromonahot Ananij. No, i
pokraj toa {to za nego Patrijar{ijata obezbedila i berat od sultanot,
toj bil odbien od strana na Arhiepiskopijata i izgonet od Ohrid.
Za svoj arhiepiskop Sinodot go izbral pelagoniskiot mitropolit
Arsenij, po poteklo Sloven. Toa bil posledniot uspeh na privrzanicite
za avtonomna arhiepiskopija. Po mnogute intrigi i kleveti od
strana na Carigradskata patrijar{ija, pri {to Arhiepiskopijata
bila pretstavuvana kako orudie na Avstrija i na Rim, vo januari 1767
godina bilo izdejstvuvano nejzinoto ukinuvawe. Arhiepiskopot Arsenij
bil prinuden „dobrovolno“ da podnese ostavka, da ja priznae Carigradskata
patrijar{ija i da gi priklu~i site arhiepiskopski eparhii
kon nea. Seto toa bilo potvrdeno so sultanski dekret, so koj bile
ozakoneti ukinuvaweto na Arhiepiskopijata i prisoedinuvaweto na
ohridskite eparhii kon Patrijar{ijata.
Ohridskata arhiepiskopija odigrala mnogu zna~ajna uloga vo za-
~uvuvaweto na verskiot i kulturniot identitet na pravoslavnite hristijani
na celiot Balkan, kako i vo {ireweto na pismenosta sred naselenieto.
Iako najvisokiot kler bil gr~ki, nejziniot nizok kler,
sve{tenicite i mona{tvoto, bile so makedonsko slovensko poteklo i
tokmu tie ja ostvaruvale vrskata me|u vernicite i crkvata. Ovoj nizok
kler vo crkvite i manastirite pridonel za za~uvuvawe ne samo na pravoslavnata
vera tuku i na etni~kiot identitet na makedonskoto naselenie,
pravej}i ja na toj na~in Ohridskata arhiepiskopija baza na
makedonskoto pravoslavie.
11. Kulturata i na~inot na `iveewe
So osmanliskoto osvojuvawe, radikalni promeni nastanale i vo
sferata na kulturata i na~inot na `iveewe. Preku no} eden na~in na
`iveewe bil zamenet so drug. Pobedata na edna muslimanska imperija
nad porane{nite balkanski hristijanski dr`avi predizvikala „kulturen
{ok“ kaj site balkanski narodi. Celiot sistem na hristijanskite
158