ISTORIJA NA MAKEDONSKIOT NAROD

sozdavawe atmosfera na gnev i neprijatelstvo, do svesna potreba za
menuvawe na polo`bata, bez ogled {to }e se slu~i potoa.
Tokmu poradi toa, vo poslednite godini od vladeeweto na Osmanliskata
Imperija, pred makedonskiot narod se postavila i dilemata
kade, po koj pat i so kogo ponatamu. Za onie segmenti od makedonskata
populacija {to se nao|ale pod vlijanie na {ovinisti~kite propagandi,
vo toj pogled ne postoele problemi. Tie celosno se stavile
vo usluga na armiite na nivnite mentori. Za pridobivawe na somni~avite,
na nevernite Tomi, bila pro{irena informacijata deka pri
potpi{uvaweto na Sojuzot Srbija i Bugarija se obvrzale na teritorijata
na oslobodena Makedonija da sozdadat avtonomna Makedonija.
Taa laga slu`ela da go olesni privlekuvaweto na onoj del od makedonskoto
osloboditelno dvi`ewe koj{to za ni{to na svetot ne sakal
da se otka`e od svojata ideja za avtonomna Makedonija. Takov bil
slu~ajot so Jane Sandanski. Toj i negovite privrzanici ja goltnale
jadicata, pa £ se pridru`ile na bugarskata vojska vo vojnata protiv
Osmanliskata Imperija. Iako Sandanski so negovata edinica vlegol
vo vojnata kako nezavisen faktor, negovata pozicija ne bila poinakva
od onaa na „partizanskite odredi“ na Aleksandar Protogerov i Petar
Darvingov, staveni pod komandata na bugarskata armija.
Vo Makedonija dejstvuvale okolu 2.000 makedonski borci koi £
bile od golema pomo{ na bugarskata vojska. Tie edinici gi oslobodile
gradovite: Melnik, Bansko, Nevrokop, Kru{evo, Kuku{, Lerin,
Gumenxe, Veles, Ohrid i vo niv formirale mesni organi na vlasta,
koi funkcionirale do doa|aweto na sojuzni~kite vojski. Za `al, uspesite
{to gi postignale edinicite na makedonskite borci bile, ako
mo`e taka da se ka`e, samo od tehni~ka priroda. Vo Makedonija tie ne
nosele makedonski obele`ja nitu, pak, proklamirale makedonski politi~ki
celi vo duhot na Ilindenskoto vostanie. Isklu~ok vo taa
smisla bile odredite na Sandanski. Vo svojata Makedonija makedonskite
borci dejstvuvale vo „partizanski odredi“ {to nemale ime.
Zatoa vo Trakija, kade {to bil ispraten respektiven broj makedonski
vojnici, tie se borele pod imeto „Makedono-odrinsko opol~enie“.
Glavno verbalno, vo Prvata balkanska vojna makedonskite borci
dejstvuvale za dve razli~ni programski celi. Ednata, definirana od
CK na VMRO vo dekemvri 1912 g., bila – da se „spasi cela, nepodelena
Makedonija za bugarskiot narod“, a vtorata, pove}e emotivna otkolku
realna, se sodr`ela vo borbata na Jane Sandanski za avtonomna Makedonija.
218