ISTORIJA NA MAKEDONSKIOT NAROD

po~etokot na X vek. Ofanzivnite probivi na Bugarite koincidirale
i so kratkotrajnoto osvojuvawe na Tesalonika od Arabjanite vo 904 g.
Klimentovoto episkopuvawe verojatno vlijaelo ograni~uva~ki na
negovata obrazovna dejnost. Kulturnoto i prosvetnoto `ari{te
prodol`ilo da bide koncentrirano vo Ohrid, {to gi objasnuva
kontinuiranite te`nenija na Kliment za poseta na ovoj makedonski
grad i poddr{kata na Naumovata u~itelska dejnost. Naum, od svoja
strana, dosledno ja prodol`il Klimentovata dejnost, davaj}i im
prioritet na prosvetitelskata dejnost i rakovodeweto so Ohridskata
kni`evna {kola, naporedno so razvojot na crkovnata dejnost.
Smrtta na Naum (910 g.) i na Kliment (916 g.) ne zna~ela i prekinuvawe
na nivnoto delo. Visokobrazovniot kadar proizlezen od
Ohridskata kni`evna {kola stanal osnova za izdignuvawe na edna
nova makedonska elita, koja postepeno zapo~nala da projavuva aktivni
tendencii za posebno politi~ko, kulturno i religisko samoorganizirawe
vo Makedonija, nezavisno od Bugarija i od Vizantija. Ottamu,
Klimentovata dejnost vnela nova, kvalitativna dimenzija vo procesot
na zaokru`uvaweto na zaedni~koto identitetsko povrzuvawe na makedonskite
Sloveni i domorodnite Makedonci, ovozmo`eno so prethodnata
koegzistencija i simbioza na makedonskata po~va. Ovoj proces se
zdobil so tendencii za nezavisna politi~ka, religiska i kulturna reprezentacija
na po{irokite interesi vo ramkite na Makedonija, kako
obedinuva~ki etni~ki i geografski imenitel. Ottamu, osvojuva~kite
pohodi na Bugarite, koi bile prosledeni so ukinuvaweto na formalnata
samouprava {to ja u`ivale makedonskite Sklavinii do sredinata
na IX vek, tolerirana vo izvesna smisla od Vizantija, vsu{nost, samo
dopolnitelno ja predizvikale mobilizacijata na makedonskata elita
za kreirawe posebna politi~ka kultura. Vo taa smisla, posebno inicira~ki
povlijaela dejnosta na Kliment i Naum, koja pridonela da se
sozdade novo kulturno i duhovno integrativno jadro na Makedoncite
koe, osven tradicionalno okolu Tesalonika, zapo~nalo s¢ pove}e da
gravitira okolu ohridskite krai{ta.
3. Pojavata na bogomilstvoto vo Makedonija
Tendencijata za kulturna i duhovna mobilizacija, koja svoeto izvori{te
go crpela vo dejnosta na svetite Kliment i Naum Ohridski,
nesomneno bila odr`uvana i pottiknuvana od elitata izdignata od
97