ISTORIJA NA MAKEDONSKIOT NAROD

tvorbi no i muzi~ki tvorbi so prezemeni motivi. Pesnite gi izveduvale
solo-pea~i ili partizanski horovi, koi se pojavile vo tekot na
1943 godina. Vo maj 1944 godina vo Lokov bil formiran ansambl {to
go dobil imeto „Oper#ta“, koj za kratko vreme stanal popularen me|u
borcite i naselenieto. Ve}e vo vtorata polovina na 1944 godina se
formirale pove}e ansambli, a esenta istata godina vo Gorno Vranovci
pristignale pove}e muzi~ki tvorci: Petre Bogdanov-Ko~ko, Todor
Skalovski, Trajko Prokopiv, Vlastimir Nikolovski i drugi. Tie pridonesle
za afirmacijata na makedonskata pesna, kako eden od fundamentalnite
izvori za inspiracija za borba i za tvore{tvo.
Naporedno so muzi~kata se odvivala i teatarskata (dramska)
umetnost. Na taa osnova se odvivala kulturno-zabavnata aktivnost vo
partizanskite sredini. Kulturno-zabavnite priredbi, prete`no scenski,
glavno se odr`uvale po zavr{uvaweto na mitinzite na koi tematski
se govorelo za nekoi propagandni potrebi. Prvite formi na teatarski
pretstavi se izveduvale vo vid na recitali, kratki satiri~ni
tvorbi („vrap~e“), monodrami, drami, edno~inki i sli~no. Priredbite
zavr{uvale so folkloren del, no vo nivnata sodr`ina redovno se nao-
|ala i po nekoja prezentacija od dramski vid. Od ovie aktivnosti niknale
teatarski grupi i ansambli, a potoa proizleglo sozdavaweto na
Narodniot teatar. Me|u prvite akterski li~nosti bile Todor Nikolovski,
Petre Prli~ko i drugi.
Likovnoto tvore{tvo vo NOAVM, bez ogled na toa {to na po~etokot
ne go predvodele li~nosti od prvata predvoena generacija, svoite
osnovi gi postavilo niz borbata. Toa neposredno se povrzalo so novata
tematika, po~nuvaj}i od vtorata polovina na 1944 godina, odnosno
so priklu~uvaweto na nekolku umetnici vo borbata (Vasilie Popovi}-Cico,
Tomo Vladimirski, Dimo Todorovski, Nikola Martinoski,
Borko Lazeski i u{te nekoi). Tie se vklu~ile vo rabotata na Agitprop
vo Gorno Vranovci ili, pak, direktno vo edinicite na NOV, no
tamu gi nemale potrebni uslovi za likovno tvore{tvo pa taka i brojot
na likovnite dela sozdadeni vo NOB e relativno mal.
Periodot na likovnoto tvore{tvo 1941–1945, iako ne e bogat so
tvorbi, dosta e specifi~en i sozdal osnova za idnoto likovno tvore{tvo.
Delata {to se odnesuvaat na NOB vo Makedonija, ponekoga{
nastanati na samoto mesto, pretstavuvaat najavtenti~nite likovni
svedo{tva i dokumenti za borbata. Kaj niv se zabele`uva izvesna tendencija
na narativnost, sledena so iskrenost vo likovniot izraz. Poradi
nedostig na materijal i na drugi preduslovi, glavno se sozdavani
301