ISTORIJA NA MAKEDONSKIOT NAROD

Ohridskata kni`evna {kola. Del od Klimentovite u~enici ja prodol-
`ile aktivnosta kako dosledni slu`iteli na oficijalnata crkva, no
nesomneno imalo i takvi {to, pro{iruvaj}i gi svoite teolo{koidejni
koncepcii, se obiduvale da iznajdat alternativen i nezavisen
duhoven izraz. Vo ovie uslovi na po{iroka afirmacija na kulturnoprosvetnite
i religiski tendencii vo Makedonija se pojavilo bogomilstvoto.
Ne stanuva zbor za direktna povrzanost pome|u dejnosta na
sv. Kliment i podocne`noto bogomilsko dvi`ewe, tuku za posredni
vlijanija koi, vpro~em, ja predodredile negovata pojava. Silen mobilizira~ki
faktor bilo i akumuliranoto nezadovolstvo na naselenieto
od bugarskata i vizantiskata vlast, {to go prodlabo~ilo socijalniot
i politi~kiot antagonizam.
Uslovite za sozdavawe na bogomilstvoto kako nezavisno i originalno
religisko dvi`ewe i u~ewe sozreale kon sredinata na X vek,
koga e zabele`ana negovata pojava vo Makedonija. Vo prilog na toa govori
i Prostranoto Klimentovo `itie, vo koe se istaknuva deka po
smrtta na Kliment Ohridski me|u negovata pastva se rasprostranila
„zla eres“, {to vo princip korespondira so po~etocite na bogomilstvoto
vo Makedonija.
Kako ideen tvorec i glaven propovednik na bogomilstvoto izvorno
e identifikuvan popot Bogomil, ~ija{to dejnost mo`e hronolo{ki
da se opredeli za vreme vladeeweto na bugarskiot car Petar
(927–969), a teritorijalno da se locira vo jugozapadna Makedonija. Popot
Bogomil, nesomneno, za svoeto vreme projavil reformatorski tendencii
za pove}e pra{awa od religiozen i od op{testven karakter.
Idejata za bogomilstvoto kako nova duhovna manifestacija verojatno
se dol`ela na teoretskata opitnost i objektivnoto rasuduvawe na popot
Bogomil, no negovata realizacija vo celost, kako u~ewe so opredelena
koncepcija, koja zasega poseopfatni teolo{ki, filozofski i
socijalni aspekti, verojatno bila plod na pove}egodi{na timska
rabota {to ja vr{el so negovite najbliski sorabotnici i istomislenici.
Bogomilstvoto nesomneno pretstavuvalo avtenti~na duhovna
pojava, so dualisti~ki karakter na religioznoto proiznesuvawe i na
socijalno-filozofskata orientacija. Tradicijata od postarite ereti~ki
iskustva kakvi {to bile manihejstvoto, masilijanstvoto i
pavlikijanstvoto, vo konstelacija so razli~ni filozofski orientacii,
ostavila vidlivi belezi vo koncepcijata i idejnata naso~enost na
bogomilstvoto. Istovremeno, nesporna e pretenzijata za vklu~uvawe
novi sodr`inski elementi, adekvatni za prilikite vo Makedonija,
98